نوخشة بيَ لة ذناني كورديش ..... ريَبوار كةريم وةلي

 
25-02-2008 18:31

 

ثيَم وابيَ دةوري ذن و رادةي ئازادي و هةلَسورِاني ذن لة بوارة جياجياكاني كؤمةلاَيةتي لة هةر كؤمةلَطايةكدا ثيَوةريَكي باشة بؤ جةرِباندني سنوري ئازاديية فةردييةكان.

ليَتان ناشارماوة بة بينيني سةركةوتني ذنيَك تووشي سةرسرِمان دةبم، وةنةبيَ ئةوة لة تيَرِوانيني جياوازيي رةطةزييةوة سةرضاوة بطريَ و ثيَموابيَ كة نةدةبوو وابيَ، بطرة ئةوة لةوة سةرضاوة دةطريَ كة لة ثاشخاني زهنيي ئيَمةدا ذن بيَدةسةلاَت و بيَتوانا تاريف كراوة و زؤرجار ناتوانين بةسةر ئةم تاريفةدا ثاز بدةين و، ئةسارةتيَكي غةريزيية. دوايي بينيني باري نالةبار و ثرِ لة مةينةتيي ذن لة لايةك و زولَم و زؤريي ثياو لة لايةك وادةكات مرؤ نةتوانيَ قةبوولَ بكات لة نيَو ئةو هةموو كؤت و بةندانةرِا يةكيَ راست بيَتةوة و زار بة ثياوان بةش كاتةوة.

شيريني عيبادي، ئةو ذنة ئيَرانييةية كة ليذنةي بةخشيني خةلاَتي نؤبلَ ئةمسالَ لة نيَو ئةو هةموو ثالَيَوراوانةدا بة شياوي ثيَبةخشراني ئةم خةلاَتةي زاني. ئةم ذنة 11 هةمين كةسة و يةكةم ذني موسلَمانة لة دنيادا كةلة 1901 وة تا ئيَستا ئةم خةلاَتةي وةرطرتووة، بؤية ئةمة لةخؤيدا جيَي ريَز و تيَرِوانينيَكي ديكةية بؤ ثيَطةي ذن لة كؤمةلَي ئيسلام و لانيكةم كؤمةلَي نزيك لة ئيَمة. ئةمة ئةوة دةردةخات كة بةدوور لةوةي كةثياو و كةسايةتيي ثياو وةك ضةتريَك ذن بثاريَزيَ و بة ناهةق هةلَيكيَشيَ، ذن دةتوانيَ بةلةبةرضاوطرتني هةموو ئةو كؤت و بةندانةي كة هةنة، بةدةوري خؤي هةستيَ. كة دةلَيَم بةدةوري خؤي هةستيَ مةبةستم ئةوةية لة سيمبؤلييةت دوور بخريَتةوة، نالَيَم دةركةويَ، دةلَيَم ذن بيَت. ذنبوون، مةفهوميَكي زؤر دوور و جياية لةوةي كة ذن بة ثؤست و ثلة و ثايةو لةسةر حيسابي ميَرد و برا و كةس وكارة ثياوةكاني بناسريَ و ريَزي ليَبطيريَت. ئةو ريَزطرتنة راستةقينة نييةو ئةوة ريَز و ترسانة لة ثشتة ثياوةكةي ذن و بؤ ذن دووثاتة دةكريَتةوة، ئةطةرنا ذن هةر ئةوةية كة ثياو لةزةيني نةخؤشي خؤيدا نةخشاندوويةتي.

زؤر دةميَكة شيريني عيبادي لة ريَطةي ميَديا و كتيَبةكانييةوة دةناسم، شيرين يةكةم ذنيَك بوو كة لةسةردةمي حةمةرِةزاشادا كرا بة قازي و حوكمي دةركرد، بةلاَم هةر زوو سيستةمي ئيسلامي بة بيانووي ئةوةي نابيَ ذن قازيي دادطا بن لةو كارةيان يةخست. دواي شؤرِشي 1979 ملي لةبةر ديفاعكردن لة نةياراني كؤماري ئيسلامي نا و بوو بة ئاوقاتي ذمارةيةكي زؤريان. هةولَةكاني شيرين لةو ميَذووة بةولاوة طويَزرايةوة بؤ بواري ئةكاديميك و مافةكاني مرؤظ. ئةم ئافرةتة تةمةن 56 سالَيية وةك مافناسيَكي بة ئةزمون رؤلَيَكي طرنطي لة بزاوت و جولاَنةوةي ريفؤرمخوازي لة ئيَراندا هةبووة، ضةند سالَ بةر لة ئيَستا بة لةبةرضاو طرتني هةموو ئةو مةترسييانةي كة رةنطبوو بةرةورِوويان بيَتةوة، ئاوقاتيي دؤسيَي قوربانياني (قةتلَة زنجيرةييةكاني) وة هةستؤ طرت، كة ئةمةش سةرةتايةك بوو بؤ مل لةبةرملناني دةستةلاَتي متلَةقة. شيرين باجيَكي قورسي لة دؤسيَي ئةمير فةرشادي برايميدا دا و كةوتة زيندانةوة، بةلاَم بةمةش كؤلَي نةدا و دواي ئازادبووني ئةنجومةنيَكي كاراي داكؤكي لة مافةكاني مرؤظي دامةزراند.

كار و ضالاكييةكاني ئةم ذنة طةواهي ئةوة دةدةن كة ذن دةتوانيَ بة بيَ ئةوةي ثيَويستي بة تةهةوري خةيالَي هةبيَ، لةو بوارةيدا كة كاردةكات بيسةلميَنيَ كة ذنيش تواناي طيَرِاني دةور و بة جيَهيَناني ئةركةكاني خؤي هةية وةكو هةموو تاكيَكي ديكة، هةروةها بةرةنطار بوونةوةي سيستةمي باو بةكار و كردةوةي زؤر بضوكيش مةيسةرن و ئيللا مةرج نيية وةك سيمبؤليَكي ليَبكريَ تا بتوانيَ دوو حةرِف لةسةر ذني وةكو خؤي قسة بكات.

دواي بلاَو بوونةوةي ئةم بابةتة لة كوردستان نيَت، بلاَو كراوةي ديش دةتوانن بة ناوهيَناني سةرضاوة بلاَوي بكةنةوة.

Rebwar2001@yahoo. com

Hit Counter