مه‌ترسێکانی بییری تیروور له‌ جیهان.. . وه‌هاب شاه محمد

دیارده‌ی تیروور که‌ زۆربه‌ی زۆری وڵاتانی جه‌هانی گرتۆته‌وه‌، چی جیهانی ئیسلامی بێ یان غه‌یره‌ بووه‌ته‌ گه‌وره‌ترین کێشه‌و مه‌ترسی نه‌ک ته‌نها بۆ حکومه‌ته‌کان و داموو ده‌زگاکانیان، به‌ڵکو بۆ هه‌موو ئه‌وانه‌ی باوه‌ریان به‌ بیری ئازاد، بیری دیموکراتی، بیری پێشکه‌وتنخوازانه‌ وه‌ هه‌موو ئه‌و بیروبۆچوونانه‌ی تر که‌ له‌گه‌ڵ فه‌لسه‌فه‌و بیری تیروور ناگونجێ.

ئه‌مرۆ ئه‌و لایه‌نانه‌ی که‌ کاری تیروورستی ئه‌نجام ده‌ده‌ن، به‌داخه‌وه‌ ئه‌و کارانه‌یان له‌ دووای په‌رده‌ی ئاینه‌وه‌ ده‌ده‌ن، به‌تایبه‌تی ئاینی ئیسلام، ئه‌مه‌ش بووه‌ته‌ هۆی مه‌ترسی و گومان کردن له‌ هه‌موو ئه‌وانه‌ی وه‌ک موسڵمان له‌ دایک بوون، ئه‌گه‌ر پابه‌ند بن به‌ پیه‌ره‌وی بنه‌ماو شه‌ریعه‌تی ئیسلامی، یان که‌سانێک بن جۆرێکی تری شێوه‌ی ژیانیان بۆ خۆ هه‌ڵبژاردووه‌.

دیاره‌ بیری تیروورستی به‌ناو ئیسلام سه‌رچاوه‌ێکی ئاینی به‌ هه‌ڵه‌ تێگه‌یشتوو له‌ فه‌لسه‌فه‌ ئاینێکه‌ وه‌رگرتووه‌، هه‌موو خاڵێکی ناو ئاینه‌که‌ش که‌ بکرێ به‌ چه‌ند جۆرێ شیبکرێته‌وه‌، یان سه‌ختی شیکردنه‌وه‌ی تیابێ، ئه‌وا کراوه‌ به‌ ئامرازێک و به‌هانه‌ێک له‌ لایه‌ن ئه‌و گرووپه‌ تیروورستانه‌ی به‌ ناوی ئیسلام کاره‌کانیان ئه‌نجام ده‌ده‌ن. دیاره‌ هیچ کام له‌ ئاینه‌ ئاسمانێکان رێگا بۆ کاری توندره‌وی به‌رامبه‌ر بۆچوون و ئاینه‌کانی تر خۆش ناکات و نه‌یکردووه‌، هه‌میشه‌ش وه‌ک سه‌رچاوه‌ێکی یاسای یان رێکخستن له‌ناو کۆمه‌ڵ به‌کارهێنراوه‌، چوونکه‌ زۆربه‌ی زۆری کۆمه‌ڵگاکانی جیهان هه‌ر له‌ کۆنه‌وه‌ تاکو ئه‌مرۆش ئاین وه‌ک سه‌رچاوه‌ێکی گرنگی یاسای ورێکخستن بۆ به‌رێوه‌بردنی ژیانی رۆژانه‌ی کۆمه‌ڵگاکان به‌کارده‌هێنن.

به‌رنگاری کردن و خه‌باتی سیاسی و چه‌کداری مافێکی میله‌تانه‌ به‌رامبه‌ر داگیرکه‌ر، به‌ڵام نه‌ک رزگارکه‌ر، کاتێ سوپای ئه‌مریکا هات و میله‌تی عیراق به‌ گشتی وه‌ میله‌تی کوردی به‌ تایبه‌تی له‌ گه‌وره‌ترین و ترسناکترین رژێمی شۆڤینیسمی ئه‌م چه‌رخه‌ی له‌ناوبرد، که‌ رژێمی به‌عسی کۆنه‌ په‌رست بوو، که‌ بنیاتنانی بیرو وفه‌لسه‌فه‌که‌ی له‌سه‌ر هه‌مان بیری له‌ناوبردن و سرینه‌وه‌ی به‌رامبه‌ر بوو وه‌ک ئه‌وه‌ی ئه‌مرۆ گرووپه‌ به‌ناو ئیسلامێکان هه‌یانه‌.

بێ گومان کاری تیروورستی له‌و جۆره‌ی که‌ دنیای ئه‌مرۆی گرتۆته‌وه‌، که‌ ئێمه‌ی کوردیش به‌شێکیین له‌و دنیایه‌ ته‌نها به‌ سه‌رمایه‌و و چه‌ک به‌رێوه‌ناچێ، به‌ڵکو به‌ بیر و فه‌لسه‌فه‌ێک به‌رێووه‌ ده‌چێ، که‌ ئه‌و گرووپه‌ تیروورستانه‌ هه‌یانه‌ له‌ مامه‌له‌ کردنیان له‌گه‌ڵ رووداوه‌کانی جیهان و ناوچه‌که‌مان، بێ بوونی ئه‌و بۆچوون و فه‌لسه‌فه‌ توندره‌وه‌شیان ناتوانن که‌سانێک بۆ ئه‌ نجامدانی کاره‌ تیروورستێکانیان په‌یدابکه‌ن.

ئه‌و بیره‌ ته‌سک و ترسناکه‌شیان ده‌بێ سه‌رچاوه‌ێکی هه‌بێ، چوونکه‌ په‌یداکردنی خه‌ڵکانێک که‌ باوه‌ریان به‌و فه‌لسه‌فه‌ توندره‌وه‌ هه‌بێ کارێکی وا ئاسان نیه‌. زۆر وڵاتی ئیسلامی هه‌ن که‌ تاکو ئێستاش سه‌رچاوه‌ی په‌رورده‌ی خۆێندنیان له‌ چوارچێوه‌ی ئه‌و بیره‌ توندره‌وه‌ خۆی ده‌گرێته‌وه‌، هه‌رچی بۆچوونێکی تری دنیا هه‌بێ، چی ئیسلامی جیاواز مه‌زهه‌ب یان غه‌یره‌ ئیسلامی که‌ دژ بێ له‌گه‌ڵ فه‌لسه‌ی په‌روه‌رده‌ی وڵاته‌که‌ ره‌تده‌کرێته‌وه‌و دژایه‌تی فکری ده‌کرێ.

هه‌ندێ وڵاتی ناوچه‌یش هه‌ن که‌ هاوکاری ئابووری ئه‌و گرووپه‌ تیروورستانه‌ ده‌که‌ن و هه‌موو ئاسانکارێکشیان بۆ ده‌خه‌نه‌ به‌رده‌ست له‌ پێناو به‌رگری کردنی پرۆسه‌ دیموکراتیه‌ تازه‌که‌ی ناوچه‌که‌. ئه‌م رژێمانه‌ بێ شیکردنه‌وه‌ێکی زانیاری ئه‌وتۆ، که‌ بیری تیروور و فه‌لسه‌فه‌ رووخاوه‌که‌ی رۆژێ دێت روو له‌ خۆشیان ده‌کات، کاتێ له‌گه‌ڵ بیری ئه‌و رژێمانه‌ ده‌که‌وێته‌ ململانێ.

بۆ به‌رنگاربوونه‌وه‌ به‌رامبه‌ر ئه‌و گرووپه‌ تیروورستانه‌، ناکرێ ته‌نها چه‌ک و توندوتیژی به‌کاربهێنرێ، به‌ڵکو پێویسته‌ شه‌رێکی فکری و فه‌لسه‌فیان له‌گه‌ڵ بکرێ له‌پاڵ شێوه‌کانی تر، ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ش نه‌کرێ ئه‌وا چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌کان کاتی ده‌بێ. پێویسته‌ هه‌موو توانا ئابووری و فکرێکان بخرێته‌ کار له‌گه‌ڵ ریسواکردنی ئه‌و بیری تیروورستیه‌، ئه‌ویش به‌ هاوکاری و به‌شداری پسپۆرانی تایبه‌ت له‌ بواری ئاین و کۆمه‌ڵایه‌تی بۆ ئه‌وه‌ی رێگا له‌ په‌ره‌سه‌ندن و گه‌شه‌کردنی ئه‌و بییره‌ نه‌خۆشه‌ی ئه‌و گرووپانه‌ بگیرێ.

پێویسته‌ دامووده‌زگاکانی حکومه‌ت، به‌ هاوکاری دامووده‌زگا مه‌ده‌نێکان به‌رنامه‌ێکی پان و به‌رین بۆ پێشخستن و دوورخستنه‌وه‌ی لاوان له‌ ناو کۆمه‌ڵ له‌ گرووپه‌ توندره‌وه‌کان به‌رپابکه‌ن، چوونکه‌ به‌ گوێره‌ی ئاماری گشتی، زۆربه‌ی زۆری ئه‌و کاراه‌ تیروورستیانه‌ی ئه‌نجام ده‌درێ به‌ خه‌ڵکانێک ده‌یکه‌ن که‌ گه‌نجن و زیاتریش له‌ رووی ئاستی خۆێندنه‌وه‌ نزمن. پێویسته‌ حکومه‌ت له‌ رێگای پیلان و به‌رنامه‌ی زانستی ئه‌و گه‌نجانه‌ سه‌رگه‌رم بکات و دووریان خاته‌وه‌ له‌و بیرره‌ ترسناکانه‌ی تیروورستان.

ئه‌و کاره‌ تیرورستیانه‌ی کوردستانی گرتۆته‌وه‌ له‌م ساڵانه‌ی دووای شتێکی نائاسای و غه‌ریبه‌ بۆ کۆمه‌ڵگای کوردی، ئێمه‌ی کوردیش هیچ کاتێک روومان له‌ کاری تیروورستی نه‌کردووه‌. ته‌نانه‌ت هه‌موو ئه‌و ماڵوێرانیانه‌ی به‌سه‌ر خه‌ڵکی کورد هات، وه‌ک ئه‌نفال و ته‌عریب و چه‌کی کیمیایی وای لێنه‌کردیین رۆژێ په‌لامار و هێرش بکه‌ینه‌ سه‌ر خه‌ڵکی بێ گوناه له‌و وڵاتانه‌ی تیای ده‌چه‌وسێنه‌وه‌، هه‌میشه‌ به‌ بیرێکی ژیرانه‌و مه‌ده‌نیانه‌ مامه‌له‌مان له‌گه‌ڵ رووداوه‌کان کردووه‌، هه‌رگیز رێگاشمان به‌ خۆمان و که‌سانی تر نه‌داووه‌ به‌ناوی تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌ له‌ دووژمن په‌لاماری خه‌ڵکی بێ گوناه بدرێ و کارێکی وا بکه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی ریسوای دنیا بین.

Shah. wahab@gmail. com

سوید