ساتیك له‌گه‌ل که‌ڕو و لاله‌كانی جایه‌خانه‌ی مه‌جكۆ. . . . . . . . رزگار كۆجه‌ر

 

به‌پیی دواین سه‌رژمیری ریكخراوه‌كانی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان ئیستا له‌ جیهان ریژه‌ی كه‌م ئه‌ندامی خۆی له‌ 10% ی دانیشتوانی جیهان ده‌دات ئه‌م ریژه‌یه‌ش به‌ شیوه‌یه‌كی به‌رده‌وام له‌ ولاتانی جیهانی سییه‌م به‌ره‌وو زیاد بوون ده‌روات له‌به‌ر نه‌بوونی ئاسایشی سه‌قام گیروو برسیتی ورووداوه‌ سروشتیه‌كان.

 هه‌ر بۆیه‌ش هه‌ندی پسپۆر به‌ م شیوه‌یه‌ باس له‌كه‌م ئه‌ندام ده‌كه‌ن هه‌رمرۆفیك ئه‌ندامیكی له‌شی كه‌م بوو یان به‌ هۆی روداویك ئه‌ندامیكی له‌شی كه‌م بۆوه‌ یان له‌كاتی له‌دایك بوون یان له‌پاش له‌دایك بوون ئه‌ندامیكی له‌شی كه‌م بۆوه‌ ئه‌وه‌ پیی ده‌گوتریت كه‌م ئه‌ندام خوی گه‌وره‌ش له‌ جه‌ندین ئایه‌تی قورئانی پیرۆز باس له‌ كه‌م ئه‌ندامان ده‌كات و وه‌ك له‌ ئایه‌تی ژماره‌ 600 سوره‌تی نور كه‌ خوای گه‌وره‌ ده‌فه‌رموی بسم الله‌ الرحمان الرحیم (لیس علی الاعمی حرج ولا علی الا عرج حرج ولاعلی مریچ حرج ولا علی انفسیكم) ێدق الله‌ وعڤیم

ئه‌و ریكخروانه‌ی كه‌ له‌بواری ته‌ندروستی مرۆف كار ده‌كه‌ن پییان وایه‌ جه‌ندین خال هه‌یه‌ كه‌ ده‌بیته‌ هۆیبۆ كه‌م ئه‌ندامی مرۆف له‌وانه‌

 

1.      رووداوه‌كانی هاتوو جۆ و ئاگر كه‌وتنه‌وه‌ و رووداوه‌ سروشتیه‌كان.

2.      جه‌نگی ولاتان یان شه‌ره‌ ناوخۆیه‌كان كه‌ هۆیه‌كی زۆر گرینكه‌ بۆ زیاد بوونی كه‌م ئه‌ندامان.

3.      نه‌خۆشیه‌ دریژ خایه‌ن ونه‌خۆشیه‌ زگماكه‌كان.

4.      كه‌ش وهه‌وا سروشت

5.      نه‌خۆشیه‌ وراسیه‌كان

6.      كه‌می جاودیری ته‌ندروستی و هۆشیاری كۆمه‌لایه‌تی

7.      هه‌ندی كاری ناپه‌سند

8.      خواردن وخوردنه‌وه‌ی ماده‌ بی هۆش كه‌ره‌كان

9.      مین (لوغم)

 

ئه‌وه‌ی لیره‌ مه‌به‌ستمانه‌ باسی لیوه‌ بكه‌ین مرۆفه‌ که‌ڕو وله‌كانه‌ كه‌ ئه‌وانیش به‌ مرۆفی كه‌م ئه‌ندام حیساب ده‌كرین وبه‌شیكی گه‌ورو فره‌وانی كۆمه‌ل بیك ده‌هینن به‌پیی ئاماریك ئیستا له‌ سنوری پاریزگای هه‌ولیر نزیكه‌ی 1400 که‌ڕو و لال هه‌یه‌ كه‌ هه‌ندیكیان به‌تنها كرن وهه‌ندیكیانیش لانان وهه‌ندیكیشیان هه‌ردوو گرفتیان هه‌یه‌ كه‌ که‌ڕن ولالیشن که‌ڕو و لال ئه‌و مرۆفاننه‌ن كه‌ له‌ زگماكه‌وه‌ كرفتی كۆی لی نه‌بون وقسه‌نه‌كردنیان هه‌یه‌ یان له‌كه‌ل توشه‌ی بوونی نه‌خۆشیه‌ك یان بیكانیك ئه‌م گرفته‌یان بۆ دروست بووه‌

پاش ئه‌وه‌ی شوینی پیشویان تیك جو كه‌ گازینۆ دلزاریان پی ده‌گوت ئیستا که‌ڕو و لاكانی هه‌ولیر ررویان كردۆته‌ جایه‌خانه‌ی مه‌جكۆ

جایه‌خانه‌ی مه‌جكۆ ئه‌و شوینه‌یه‌ كه‌ كوتۆته‌ ژیر قه‌لات ورووی له‌ شه‌قامی سه‌ره‌كی بانكی رافیدین كردوه‌ جایه‌خانه‌ی مه‌جكۆ ش له‌ دیر زه‌مانه‌وه‌ شوینی هه‌سانه‌وه‌ی نوسه‌رو رۆشه‌نبیران و هه‌موو بیك هاته‌كانی دانیشتوانی هه‌ولیرو میوانی هه‌ولیر بوه‌ میژوی دروست بوونی ئه‌م جایه‌خانه‌یه‌ ده‌گه‌ریته‌وه‌ بۆ پیش سالی 1940به‌لام له‌سالی 1940وه‌ جایه‌خانه‌ی مه‌جكۆ له‌ م شوینه‌ی ئیستای تی جایه‌خانه‌ی مه‌جكۆ وه‌ستا مجید دروستی كردوه‌ له‌به‌رخۆشه‌ویستی خه‌لك بۆ جایه‌خانه‌كه‌و خاوه‌نه‌كه‌ی كه‌ناوی مه‌جید بوه‌ ناویان ناوه‌ مه‌جكۆ مه‌جكۆ خۆی له‌سالی 1962 كۆجی دوایی كردوه‌ كوره‌ گه‌وره‌كه‌ی كه‌ناوی كاك تحسینه‌ هه‌مان بیشه‌ی باوكی دریژه‌ بیداوه‌و جونكه‌ هه‌ستی كردوه‌ خه‌لكی هه‌ ولیر مه‌جكۆیان ئه‌ونده‌ خۆش ویستوه‌كه‌كاك ته‌حسیینیش له‌م سالانه‌ی دواییكۆجی دوایی كردوه‌ ئیستا كاك محسن كه‌ ئه‌ویش كوری مه‌جكۆیه‌ ئه‌م جایه‌خانه‌یه‌ به‌ریوه‌ دابات

هه‌ربۆیه‌ش پیش ئه‌وه‌ی ده‌ست بكه‌ین به‌ ئاماده‌كردن وئه‌نجام دانی هه‌ندی جاوپیكه‌وتن له‌كه‌ل ئه‌و که‌ڕو و لالانه‌ی جایه‌خانه‌ی مه‌جكۆ بیمان جاك بوو برسی به‌كاك محسن بكه‌ین وئه‌یش به‌و په‌ری دلخۆشیوه‌ هه‌موو هاوكاریكی كردین.

دیاره‌ ئه‌و که‌ڕو و لالانه‌ی جایه‌خانی مه‌جكۆ رۆژانه‌ ریژه‌یان به‌ره‌و زیاد بوون ده‌روات وهه‌موو رۆژیكیش كۆرنكاری به‌سه‌ر ئاماده‌ بوونیان دادیت هه‌ندی جار هه‌ندیكیان بۆ ماوه‌یه‌كی زۆر نایه‌نه‌ مه‌جكۆ له‌ پر بده‌رده‌كه‌ونه‌وه‌ بۆ ئه‌نجام دانه‌ جاوپیكه‌وته‌نه‌كان پیوستمان به‌ هه‌ندی ئه‌یده‌و مرۆفانه‌ بوو كه‌ له‌زمانی که‌ڕو و لاله‌كان تیده‌گه‌یشتن ماوه‌یه‌كی زۆر جاوه‌ریمان كرد تا یه‌كیكییا ن ده‌ركه‌وت به‌ناوی قاسم له‌ دایك بووی شاری هه‌ولیره‌ ئه‌و كاته‌ی قاسم هات هه‌موو که‌ڕو لاله‌كان كۆمه‌لیك قسیه‌یان ئاماده‌ كردبوو به‌لام نه‌یان ده‌توانی ده‌ری خه‌ن

قاسم ئه‌ویش كه‌م ئه‌ندامه‌و ئه‌ندامی كۆمه‌له‌ی که‌ڕو و لالانی كوردستانه‌ ئه‌و گرفتی قسه‌ كردنی هه‌ی كه‌ به‌ شیوه‌یكی پجر پجر قسه‌ ده‌كاتن به‌لام به‌ئاسانی له‌ براده‌ره‌كانی تیده‌گات وده‌زانی ئه‌وان دواكارییان جیه‌ جییان ده‌وی كاتی قاسم قسه‌ی له‌گه‌ل ئیمه‌ ده‌كرد نزیكه‌ی هه‌شت تا ده‌ که‌ڕو و لال له‌ ده‌وری ئیمه‌ كۆبوونه‌وه‌ ده‌یان ویست گرفته‌كه‌ی خۆیان له‌ قاسم بگه‌ین وئه‌ویش به‌ ئیمه‌ بلی هه‌ربۆیه‌ هه‌ولمان دا بوختی دواكاری وپیداویستیكانی ئه‌و برده‌رانه‌ی له‌وی ئاماده‌بون له‌ م جاوپیكه‌وتانانه‌ كورت بكه‌ینه‌وه‌. . .

ئه‌نور حوسین سالم گه‌نجیكی شاری كه‌لاره‌ و كاری ئاسنگه‌ر ده‌كاتن وژنی هیناوه‌ و یه‌ك مندالی هه‌یه‌ كه‌ هیج گرفتی كۆ گرتن وقسه‌كردنی نیه‌ ومرۆفیكی ئاسایه‌ ئه‌نوار ده‌یه‌وی پیمان بلی كه‌ مندال بوه‌ هیج كرفتی قسه‌ كردنی نه‌بوه‌ به‌لام به‌ هۆی نه‌خۆشیه‌ك توشی ئه‌و حاله‌ته‌ی ئیستا بووه‌ بۆیه‌ ئه‌نور پییوایه‌ که‌ڕو و لاله‌كان گرفتی زۆریان هه‌یه‌ له‌ناو كۆمه‌لگا كه‌ خه‌لكانیك ناتوانن به‌ شیوه‌یكی ئاسایی تییان بگه‌ن و زۆر جار تووشی جه‌ندین گرفت هاتون ئه‌نوه‌ر ده‌لی بیوستمان به‌وه‌یه‌ حكومه‌ت وه‌ك كه‌م ئه‌ندامه‌كانی تریش پیداویستیه‌كانمانبۆ جی به‌جی بكات وه‌ك منگانه‌ یارمه‌تیكی مادیمان بدات و حكومه‌ت هه‌ول بدات سود له‌ بهره‌و توانكانمان وه‌رگریت بۆیه‌ پیویسته‌ ئیمه‌ش له‌ ده‌زگاكانی حكومه‌ت كارپبكرین تا جاومان له‌ ده‌ستی خه‌لكانی ته‌واو نه‌بیت.

سه‌نگه‌ریش كه‌نجیكی تری که‌ڕو و لاله‌ خه‌لكی شاری هه‌ولیره‌ له‌ سالی 1985له‌ دایك بووه‌ سه‌نگه‌ر له‌ خیزانه‌كه‌ی خۆیی بریه‌كیشی تری لاله‌ ئیستا سنگه‌ر قوتابی پۆلی دووه‌می ناوه‌ندیه‌ و ووه‌ك ده‌ر ده‌كه‌وی برده‌ره‌كانی سنگه‌ر كه‌ به‌ قاسم ده‌لین كه‌وا سنگه‌ر زۆر زیره‌ك وریایه‌ بۆیه‌ سنگه‌ر یه‌كه‌م جار پیجاك بوو ته‌له‌فزیۆنه‌ كوردیه‌كانی كوردستان جاكه‌ له‌ ژیروه‌ی شاشه‌ كه‌سیك دابنین تا که‌ڕو و لاله‌كانیش ئاگاداری هه‌وال و پیش هاته‌كان بن له‌لایه‌كی تر سنگه‌ر ده‌لی پیویسته‌ حكومه‌ت مۆله‌تی لیخورینی ئۆتۆمبیلیش به‌ ئیمه‌ بدات جونكه‌ ئیمه‌ كه‌ سواری ته‌كسی ده‌بین ناتوانین له‌ شوفیر بگه‌یننین له‌ كوی داده‌به‌زین وده‌جینه‌ كوی.

زریان عه‌زیز له‌ دایك بووی سالی 1987 ی شاری هه‌ولیره‌ زریان سه‌روو سیمایه‌كی مندالانه‌ی پیوه‌ دیاره‌ به‌لام هه‌رده‌م به‌ توره‌یی وه‌ دیاره‌ بیجگه‌ له‌ خۆی له‌ خیزانه‌كه‌یان پینج براو خوشكیكی گرفتی که‌ڕو و لالیان هه‌یه‌ زریان له‌پولی سیه‌م سه‌ره‌تایه‌ ده‌خوینی نوسین به‌ شیوه‌ یه‌كی باش ده‌زانی بۆیه‌ زۆربه‌ی داواكاریه‌كانی به‌ نوسین پی ده‌گوتین بۆ نمونه‌ زریان حه‌زی ده‌كرد ماتۆر سكیلیك لی خۆری تا به‌ ئاسانی بگاته‌ ئه‌و شوینانه‌ی مه‌به‌ستیتییان حه‌زی ده‌كرد ئه‌ویش وه‌ك زۆربه‌ی زۆری برده‌ره‌كانی تیپیكی تۆپی پییان هه‌بیت وتا بتوان وه‌ختیك بۆ وه‌رزش دابنین.

ته‌لعه‌ت فاروق عه‌لی ئه‌ویش له‌ دایك بووی سالی 1975 ی شاری هه‌ولیره‌ بیجگه‌ له‌ خۆی بریه‌ك وخۆشك كیشی که‌ڕو و لالن ته‌لعه‌ت كوریكی وریاو زیره‌كه‌ وه‌ك برده‌ره‌كانی تری نه‌بوو ئه‌و كاته‌ به‌ برده‌وام جاوه‌ریی فورسه‌تیكی ده‌كرد تا تیمان بگه‌ینی جی پیویسته‌ ته‌لعه‌ت له‌ خویندن ونوسین هیج گرفتی نیه‌ به‌ ئاسانی ده‌توانیرۆژنامه‌كان بخوینته‌وه‌ له‌ ریگای ۆژنامه‌كان ئاگاداری ته‌واوی هه‌واله‌كانی جیهانه‌ ئه‌ویش حه‌ز ده‌كاتن حكومه‌ت كزه‌وی نیشته‌ جیبوونیان بۆ دابین بكات وحه‌ز ده‌كاتن ئه‌ویش ئۆتۆ مبیل لی خۆری بۆیه‌ ئه‌و ده‌نوسه‌ كه‌وا ده‌توانی مۆله‌تیش به‌ ده‌ست بهینی جونكه‌ ئه‌و كرفتی لی خورینی ئۆتۆ مبیلی نیه‌ به‌لام حه‌ز ده‌كاتن كاره‌كه‌ی به‌ شیوه‌یه‌كی یاسایی بیتن

شوان گه‌نجیكی تری شاری هه‌ولیره‌ له‌ سالی 1985له‌ شاری هه‌ولیر له‌ دایك بووه‌ وه‌زعی شوان له‌ برده‌ره‌كانی تری جیاتره‌ جونكه‌ شوان ده‌توانی به‌ ئاسانی هه‌ندی رسته‌ ده‌ربخات ومرۆف له‌ن زیكه‌وه‌ ده‌توانی تی بگاتن شوان ده‌لی من ماوه‌یه‌كی زۆره‌ به‌یان نۆك ولۆبیا ده‌فرۆشم ماله‌وه‌مان جه‌ره‌سیكیان له‌ پایسكیله‌كه‌م به‌ستاوه‌و له‌ریكای ئه‌و جه‌ره‌سه‌ خه‌لك ده‌زانی من هاتومه‌ گه‌ره‌كه‌یان ئه‌و كاتانه‌ی جاوپیكه‌وتنه‌كه‌مان له‌گه‌ل شوان ده‌كرد شوان به‌رده‌وام ده‌ی ویست قسه‌یك بكات بۆیه‌ دوا جار گوتی كه‌وا رۆژیك جه‌ند پۆلیسیك لییان داوه‌ پیییان گوتوه‌ كه‌وا ئه‌و درۆ ده‌كاتن و که‌ڕو و لال نیه‌ شوان ده‌لی پاش ئه‌وی هه‌ویه‌ی كۆمله‌ی که‌ڕو و لالانم نیشان دان ئینجا وازییان لی هینام بی ئه‌وه‌ی داوای لیبوردنیشم لی بكه‌ن هه‌رجه‌ند ویستم شوان زیاتر قسه‌مان بۆ بكاتن به‌لام بی فایده‌ بوو هه‌ر ئه‌وی ده‌گوتوه‌ كه‌وا بیویسته‌ خه‌لك به‌ هه‌له‌ ته‌عه‌مول له‌گه‌ل ئه‌وان نه‌كاتن. .

خه‌تاب مه‌ولود ئه‌ویش له‌ سالی 1981 له‌شاری هه‌ولیر له‌دایك بوه‌ وه‌ك برده‌ره‌كانی باسی لیوه‌ ده‌كه‌ن خه‌تاب تا بلی كوریكی هیمن وله‌ سه‌ره‌خۆیه‌ خه‌تاب بیجگه‌له‌وه‌ی که‌ڕو و لاله‌ له‌ كاتی شه‌ری ناوخۆش به‌ شیوه‌یه‌كی خه‌ته‌رناك بریندار بوه‌ برده‌ره‌كانی خه‌تاب ده‌لین ئه‌وكاتانه‌ی شه‌ر بوو له‌ناو شاری هه‌ولیر له‌ بره‌ ئه‌وه‌ی خه‌تاب گویی له‌ ده‌نگی فیشه‌ك وشه‌ر نه‌بوه‌ نه‌ی زانیوه‌ شه‌ره‌ جویته‌ بازا ر پیش ئه‌وه‌ی بگه‌یشته‌ بازار جه‌ند گوله‌یه‌كی به‌ركه‌وتوه‌ ئینجا ره‌وانه‌ی نه‌خۆش خانه‌ كراوه‌ بی ئه‌وی خانه‌واده‌كه‌ی رووداوی بریندار بوونی خه‌تاب بزانن.

خه‌تاب پاش ماوه‌ی شه‌ش مانگ جاك بۆه‌وه‌و ئیستا هه‌ندی گرفتیهه‌ی كه‌ زۆر ناتوانی برواتن زوو ماندوو ده‌بیتن خه‌تاب ده‌لی بیویسته‌ له‌ سه‌ر گۆمه‌لكا ریز له‌ ئیمه‌ بگرن ئیمه‌ مرۆفی زۆر ئاساین وده‌توانین وه‌ك مرۆفه‌كانی تر ژیان بگوزرینین به‌لام زۆر جار جه‌ندین گرفتمان دیته‌ ری و خلك ئه‌و جۆره‌ هاوكاریه‌مان ناكه‌ن بۆیه‌ ته‌لعه‌ت ده‌لی زۆر جار خه‌لكانیك وا ده‌زان ئیمه‌ یاریان پی ده‌كه‌ین كاتی دوا كاریه‌كمان ده‌بیتن و به‌ ئیشاره‌ت ده‌مانه‌وی تییان بگه‌ینن كه‌جی خلكانیك گالته‌مان پی ده‌كه‌ن.

دواین دیدارمان له‌گه‌ل كه‌یفی هه‌مزیه‌ كه‌ئه‌ویش له‌ سالی 1984له‌ دایك بووه‌ ئیستا كه‌یفی پاسه‌وانی كۆمپانیایی نه‌فتی كركوكه‌ كه‌یفی له‌ سه‌ر ده‌ستی بۆمان ده‌نوسیو ده‌له‌ ن هیج گرفت نیه‌ه‌له‌ واجباتی خۆم به‌شیوه‌یه‌كی ریك پیك كاره‌كانم ئه‌نجام ده‌ده‌م وهیج سشم نایه‌ته‌وه‌سه‌ر

كه‌یفی به‌ برده‌وام ده‌ستی ده‌جولا بۆیه‌ به‌ قاسم مان گوت كه‌وا جی ده‌وی كه‌یفی ده‌ی گوتی ئیمه‌ هه‌ندیكان حه‌ز ده‌كه‌ین ژن بهینن كاتی لیمان پرسی ئایه‌ حه‌ز ده‌كه‌ن ژنیك بهنن ده‌تانه‌وی ژنیكی ئاسایی بیتن كه‌یفی بی ئیشاره‌ ت ده‌ستی بۆ زمانی دریژ كردوو قاسم ده‌ی گوت كه‌یفی ده‌لی ئیمه‌ ئه‌گه‌ر ژنیكی وه‌ك خۆمان نه‌هینن ئه‌وا ناتوانن لیك تی بكه‌ین دیاره‌ ئه‌و بۆ جونه‌ی كه‌یفی به‌ته‌نها بۆجونی كه‌یفی نه‌بوو بلكو بۆ جونی زۆربه‌ی براده‌ ره‌كانیشیبوو ئه‌وانی تر ده‌یان گوت ژنیك ئاسی بیتن له‌سه‌رمان موسیتر ده‌بیتن وبه‌برده‌وام شتمان له‌سه‌ر فه‌رز ده‌كاتن بۆیه‌ حه‌ز ده‌كه‌ین كه‌ ژنمان هیناوه‌ك خۆمان ئه‌و كرفته‌ی هه‌بیتن.

له‌ كۆتایش زۆربه‌ی زۆری که‌ڕو و لاله‌كان یان جاك بوو هه‌ندی داوا كارین له‌ لایه‌ن حكومه‌ته‌وه‌ بۆ جی به‌ جیبكریتن بۆ نمونه‌ ئه‌وان به‌ گشتی حه‌زیان ده‌كرد یانه‌یه‌كی وه‌رزشیان هه‌بیتن جونكه‌ یاری زانی جاكیان هه‌یه‌ و ئیستا تیپیكیان هه‌یه‌ به‌لام كه‌س نیه‌ ده‌عمه‌ مادییان بكاتن

بیجگه‌ له‌مه‌ش ئه‌وان داوایان له‌ حكومه‌ت ده‌كرد مانگانه‌ موجه‌یه‌كیان بۆ بریته‌وه‌ وه‌ك ئه‌ندامانی كۆمه‌له‌كانی تری كه‌م ئه‌ندامان

بیجگه‌له‌مه‌ش ئه‌وان حه‌زیان ده‌كرد هه‌ندی بیداویستی هه‌یه‌ كه‌ئه‌وان وه‌ك که‌ڕو و لال سودی لیوه‌رده‌گرن كه‌ خۆی لی سما هتفونی كوییوو هه‌ندی بیداویستی تری تایبه‌ت به‌كروو لالان

Rzgar77@hotmaeel. com