ئةنجومةني بالاَي سوونة: كؤبوونةوة بؤ ئاشت بوونةوة يان بؤ تؤلَةكردنةوة؟ ....  سةردار عبدالكةريم عةبدولاَ

 

رِؤذي 26ي ديسيَمبةري 2003 رِيَككةوتي رؤذي هةيني لة مزطةوتي (ئوم ئةلقورِا) لة بةغدا بة ئامادةبووني 130 كةسايةتي سةر بة تةياري ئيخوان، سةلةفي ، سؤفي و هةندي نويَنةري رِيَكخراوة خيَرخوازةكان و كةسايةتي بي لايةن شورِاي بالاَي سوونة (مرجعية عليا للسنة) يان رِاطةياند، بةشي هةرة زؤري ووتارخويَنةكاني مزطةوتة سوونيةكاني بةغدا و دةوروبةرةكةي بةرِاطةياندنيَكي زؤر ثرِ لة حةماسي ، طوماناوي و بة هةناسة سواريي و بي سةبريةكي زؤر خواستة تايفةطةري و مةزهةبي و نةتةوةيي خؤيان ئاشكراكرد. ماوةيةكة ئةم ناوةندة دينيانةي سةر بة سوونة خةريكي ئةوةن بازاري ساردي خؤيان بة حةماسي ووتاري ئايني و نةتةوةيي طةرم بكةنةوة، هاني سوونةكاني عيرِاق و جيهاني دةدةن و لة هةولَي ئةوةشن وا لة جيهاني ئيسلامي وعةرةبي بطةيَنن كة سوونةي عةرةب لة عيرِاق ضةوساوة بووة و ئيَستاش دةضةوسيَنريَنةوة.

ئامادةبوواني رِاطةياندني ئةنجومةني بالاَي سوونة لة بةغدا و هةندي لة خةتيبةكاني رؤذي جومعة لة ناوةرِاستي عيرِاق كة هاوبيري ئةم (ئؤرطانة سياسية-دينية) نويَيةن زؤر بةرِاشكاوانة دانيان بة كؤمةلَي راستي ناوة، ئةطةر بةووردي لة رِاطةياندنةكاني هةنديَكيان ووردبينةوة دةبينين ئةوانة بةبيانووي ئةوةي كة سوونةكان لة دواي رِوخاني رذيَمي سةددام ثشت طوي خراون و رؤلي سياسي شايستة بة خؤيان لة مةجليسي حوكمي عيرِاقي نية، بؤ كؤكردنةوةي ثشتيوان سياسي ودارايي و. . . هتد ثةياميَكي زؤر ترسناكيان بة خةلَكي عيرِاق و جيهان رِطةياند، بؤ شارةزابوون لةو رِاستية با لة قسةكاني هةنديَكيان ووردبينةوة، مةهدي احمدساالحي ئةمينداري طشتي دةستةي بالاَي دةعوةت و ئيرشاد وفتوا لة عيراق رايطةياند:"بةهؤي لانةدانمان لة بنةماي دينةكةمان رِؤلي ئيَمة (واتة سوونةكان؟!) بة تةواوي ثشتطوي خراوة، ئةمةش بةهؤي ئةوة بووة كة مامةلَةي ئيَمة لةطةل داطيركةر وةك ئةتيافةكاني تري (عيرِاقي ) نةبووة كةدةستيان خستؤتة ناو دةستي داطيركةر. "هةروةها شيَخ فاروق ئةلبةتاوي ئيمامي مزطةوتي (ئةحبابول موستةفا) دةلي :"ئةطةر سونةكان مةرجةعيةتيَك دروست نةكةن بؤ داواكارية سياسي و ئابووري وكؤمةلاَيةتيةكانيان ئةوة رؤلي خؤيان لة دةست دةدةن. "لةلايةكي تريشةوة شيَخ ئةحمة ئةلدةباشي ئيمام و ووتارخويَني يةكي لةمزطةوتةكاني طةرِكي حريةي بةغدا دةلَي :"مافي ئةهلي سوونة ثيَشيَل كراوة، نويَنةرايةتيمان لة ئةنجومةني حوكم ثرِبةثيَستي خؤي نية، ئيمة لة بوارة ئابووري و بازرطانيةكان بةشداريمان ثيَنةكراوة. "يان دةلي :"ئيَمة باجي ئةو بةرطري و خةباتةمان دةدةين كة لة دذي داطيركةر دةيكةين، ئينجا بةرطريةكانمان ض ئاشتيخوازانةبووبي ض سةربازيانةبووبي ، هةر لةبةر ئةوةشة ئيَمةي لةو ئةنجومةنةي حوكم دوورخراوينةتةوة ضونكة بة داطيركردن رِازينيين و هاوكاريكردمان لةطةل ئةم هيَزانة رِةتكردؤتةوة. بؤيةش ئةم ئةنجومةنة بالاَيةمان بؤ سوونةكان دامةزراندووة تا بةرطري لة مافةكانمان بكات. . . . زروف ناضارمان دةكات كة رِؤلمان لة دةسةلاَت و برِيارةكان و ئيلتيزاماتةكان هةبي تا شيعةكان و بة شيَك لة كوردةكان لة نيَوان خؤيان دابةشي نةكةن. " ئةم رِاطةياندنانةش واتة:بةشيَك لة كوردةكان (سةيري ئةم هةلَبواردنة) ، شيعةكان (هةموويان) ، لايةنة سياسية عيراقيةكاني ناو ئةنجومةني حوكم بةطشتي كة بةلاني كةم70 تا 80%ي عيرِاقيةكان ثيَكدةهيَنن، بةو ثؤلينكردنةي شيَخ مةهدي و شيَخةكاني تربي ئةمانةي لة ئةنجومةني حوكمن لة بنةماكاني ئيسلام لايانداوة و لادةريش لة فيقةهي ئيسلامي واتايةكي تايبةتي زؤر ئاشكراي خؤي هةية كة كافربوونة؟ئةطةر ئةم ثةيامة ثةيامي رِاستةوخؤي قاعيدةش نةبي ئةوة نارِاستةوخؤ لةذيَر كاريطةري ئةم كةش وهةواية داية. بةطويَرةي ئةم فتوايةشبي تةنها ئةم سوونانة دةطريَتةوة كة كؤنة بةعسين يان ئةم ئيمام و ناوةندة سوونانة كة لة ذيَركاريطةري هةواداران و ئةنداماني قاعيدةن يان ئةوانةي سةر بة بالَة توندرِةوةكاني تةياري سوونةطةري عةرةبي ئيسلامي رِةطةزثةرستن يان ئةو بةشة (عةيار 24) ة كوردة موسلَمانة سوونانةن كة سةر بة ئةنسار و بالَة توندرِةوةكانن. هةلَبذاردني مزطةوتي ئوم ئةلقورِا بؤ ناوةندو شويَني كؤبوونةوةكةيان كة ناوةيَكة دةلالةتيَكي ئاشكراية بؤ سةلةفيةت و وةهابيةت، ئةطةر بةو مةبةستة رِمزية نةبووبي ئةوة شويَني تر زؤرة؟!

بةشداريكردني ريَكخراوة خيَرخوازة ئيسلامية سوونةكان كة سةرضاوةي دارايي هةنديَكيان لة سةرجةم جيهان جيطاي ثرسيار و طومانة، ئايا ئةم مةرجةعةي فؤتؤكؤثي حةوزةي شيعةكان يان نمونةيةكي نزيكي لةوبابةتة نية؟دةكريَت بلَيَين هةردووكيانة، ضونكة ئةوان ئاماذة بةوةدةكةن كة شيعةكان هةموو كاتي مةرجةعيةيان هةبووة، ئةمةش بةو مانايةدي ئةي بؤ ئيَمةي سوونة نةمانبي ؟ئةم مةرجةعة ناوةنديَكي نيمضة رِةسمي دةبي بؤ كؤكردنةوةي داهات و سةرماية هةروةها سةرضاوةيةكي بةهيَزيش دةبي بؤئاراستةكردني تةياري سةلةفي و مةزهةبي سووني لة عيرِاق، بةمةش لة سايةي هيَزة دارايي و ئايني وسياسيةكةي توانا بازارِي ململاني ي مةزهةبي لة عيرِاق طةرمتردةبي ، لةلايةكي تريشةوة ئةوة ئةمة دةطةيَني كة سوونةكان لة عيرِاق ثةرتةوازةن و يةكيَتيةكي ثتةو لة نيَوانيان دا نية، دةيانةوي بةم هةنطاوة سةنطي سياسي و هيَزي دارايا و سةربازي ئيسلامي سياسي بةرضاوتربكةن و لةم ثةرتةوازةية و رِةخنانةي ئاراستةيان دةكريَتةوة سةبارةت بة نةبووني رابةرايةتي سياسي ناسراوي بةرطريكةرةكان دةربازيان ببي ، لة لايةكي تريشةوة دةيانةوي برطريكةرةكان لةداهاتوو لةو تاوانة طةورانة رزطاربكةن كة بةهؤي كاري تيرؤري دراوةتة ثالَيان، ضةتريَكي ناسراويش بن بؤ فشاري سياسي و ئايني لة ثالَ بالَة سةربازيةكانيان وةك جيهاد و حةماسي فةلةستيني .

هةناسةي ووتار و رِاطةياندنةكانيان زؤر بةرِاستةوخؤيي دذايةتي خواست و ئيرادةي كورد و شيعة دةكات، رِةطي دةمارطرذي و بانطةوازي بالَي ئيسلامي توندرِةو و نةذادثةرستي عةرةبي ثيَوة ديارة. تيَكةلاَوكردني دووجؤرة ثةيام، ثةيامي سوونةي (عيلماني وئيسلامي ) ضةوساوةي رؤذطاري سةددام و ثةيامي بةعسيةكان و ئيسلامي سياسي سوونةطةري جيهاني دذ بة رِؤذئاوا لة ذيَر ناوي ئيسلام، خةتةريةتي ئةم جؤرة ووتارانة لةوة داية كةدةيانةوي بةعس بة ناوي ئيسلامي سوونةطةري بطةرِيَننةوة بؤ سةرحوكم، لةلايةكي تريش داواي دةسةلاَتيَكي ئيسلامي يةطرتووي (نافيدرِالي ) دةكةن لة عيرِاق (بةلاني كةم) لة ذيَر كاريطةري رِابةرايةتي فتواي ئةم ئةنجومةنة. ئةمةش زةنطي خةتةري سةر لةنوي ي شةري نةذادي و مةزهةبيةو هاتنة ثيَشةوةي تيؤري هاوبيراني قاعيدة و عةرةبي شؤفينزمة بة بةرطيَكي تر. ئةمةش ثرسياريَك ئاراستةي سةرجةم هاوبيراني ئةم ئؤرِطانة سياسية-ئاينية نويَية دةكاتن:ئايا كوردةكان رِةطةز ثةرست و جياخواز وئاذاوةطيَرِن كة داواي مافي خؤيان دةكةن يان ئيَوةن بةم جؤرة ووتارانةتان ئاطري ئاذاوة و تايفةطةري دةنيَنةوة ؟ ئةم جؤرة ثةيامانة ناوةرِؤكةكانيان زؤر سادة و ئاشكراية هةر كةسي تؤزي هةلَوةستةبكات بة ئاساني لة مةبةستةكانيان دةطاتن. ئةوةش داواكانيان:

*هةلي كاركردن وبازرطاني هاوتايان طةرةكة وةك شيعةو كورد، ئةمةش بةوة دةبيَت كة ئارامي وئاشتي بةرقةرار بي لة ناوضةكاني ئةوان نةك ثةلامار و خؤتةقاندنةوة بةناوي (بةرطري سةربازي ؟؟!!) ، ضونكة ئاوةدانكردنةوة، بازرطاني و كاركردن لة طةل شةرِ لة يةك طؤرِةثان ثيَكةوة كؤنابنةوة، سةرمايةدار ترسنؤكة لة شويَني بة طيَضةلَ موجازةفة بة سةرمايةكةي ناكات.

*داواي مافي تةواوةتي نويَنةرايةتي سياسي ، كؤمةلايةتي ، بةرِيوةبةرايةتي لة ئةنجومةني حوكم دةكةن بةبي دياري كردني رِيَذةي رِاستةقينةي و ناسنامةي ئةو سوونة مافخوراوانة كة باسيان ليَوةدةكةن.

وةك خؤيان دةلَيَن:"ئايا ئةوةي ئيماني هةية و ئةوةي ئيماني نية وةك يةكن؟"ئيَمةش دةلَيَين: ئاية ئةوانةي مةجليسيان رةفزة ضونكة بيدعةي داطيركةرة؟يان شةرِي ميللةت دةكةن و كاري تيرؤرستي ئةنجام دةدةن ضونكة دذي طيران و دداطايكردني تاوانباراني جةنطن لة لايةن سوثاي هاوثةيمانان؟يان ددان بةمافي رِاستةقينةي كورد نانيَن ضونكة عيلمانيين؟دةبي ئةوانة وةك ئةوانة مامةلَةيان لةطةل بكري كة ثةرؤشي ئاشتي ، ئارامي ، ثيَكةوة ذيان، ديموكراسيةت، سةروةري ياسا و مافي مرؤظن؟بةلَي دةكري ، بةلاَم بةمةرجي كاتي ئةنجومةني بالاَي سوونةكانن ولايةنطراني ئامادةبن لة ئايندةدا فاكتةري ئاشتي و ئارامي و ديموكراسيةت بن.

هيض ريَطريةك بؤ خواثةرستي لةنيَوان خؤت وخواكةت لة عيرِاق وهيض ولاَتيَكي ئيسلامي بووني نةبووة، موسلَمانان ثيَنج فةرزةكاني ئيسلاميان ئةنجام داوة، بةلاَم ئةو ضةوسانةوةي هةبووة و هةية لة ئةنجامي تيَكةلاَو بووني خوتبة ئايني و سياسيةكاني مووسلَمانانة. جيا نةكردنةوةي ئةم دوو خيتابة لةلايةن موسلَمانان واتة بزركردني بنةماكاني ثيَكةوة ذيان و هةمةرِةنطي ، ئةم جيا نةكردنةوةش هةمووكاتيَك تايةكي هاوكيَشةكة لاسةنط دةكات، هةندي جار ئيسلامي سياسي دةكات بة ضةوساوة و هةندي جاريَيش دةيكاتة ضةوسيَنةر. لة ثةيامي ئةم ئةنجومةنة سياسية –ئاينية ئةم تيَكةلاَوية زؤر ضرِكراوةتةوة ئةمةش خةتةرة طةورةكةية.

هؤلةندا

 بؤ ثةيوةندي لةطةلَ نووسةر: 

Hit Counter