ديموكراسي توركي ئةمجارةيان لة ثيتةكاندا كورت ديَنيَ ! ... د. جةبار قادر

 

02-01-2017 15:27

 

كاربةدةستاني توركيا بة دةس دؤزي كوردةوة خةريك داماون و نازانن ضؤن بةر بة داخوازيية رةواكاني طةلي كورد بطرن. ئةوان ضونكة باوةريان بة ضارةسةريي ديموكراسيانةي ئةو دؤزة نية، ثيَيان واية كة بة هةنديَ هةنطاو و برياري نيوةضلَ دةتوانن خؤياني ليَبدزنةوة و بيروراي طشتيي جيهانيي بةوة قايل بكةن كة ئةوان مافي هاولاَتياني كوردي توركيايان دةستةبةر كردووة. دةرفةتي سةركةوتني ئةم جؤرة سياسةتانة لةم سةردةمدا زؤر كةمة، ضونكة رؤذانة زانياري و هةوالَةكان بة جيهاندا بلاَودةبنةوة. سةردةمي شاردنةوةي راستييةكان و بيَدةنط كردني خةلَك و خاثاندني بير و راي جيهاني بة سةرضوة. ئةو سياسةتانةي بة دريَذايي سةدةي بيستةمين لة توركيا بةرامبةر بة كورد ثةيرةو كراون كؤسث و تةطةرةي زؤريان لة بةردةم ضارةسةركردني ديموكراسيانةي دؤزي كوردا لةو ولاَتة هيَناوةتة كايةوة. سرينةوةي شويَنةوارةكاني ئةو سياسةتانة كاريَكي ئاسان نابيَ بؤ هيض حكومةتيَك، تةنانةت ئةطةر بة راستيش بير لة ضارةسةري ئةو دؤزة بكاتةوة. ثيَموانية كة حكومةتي ثارتي داد و طةشةكردن لة بةر كؤمةلًيَ هؤ كة ثةيوةندييان بة هاوسةنطي هيَزةكانةوة هةية لة توركيا ئةو دةسةلاَتة بيَ كة لة توانايدا بيَ دؤزي كورد ضارةسةر بكات. نة ثةيوةندييةكاني لة طةلَ سوثادا و نة ديد و بؤضونة سياسيةكاني ريَطة دةدةن ضاوةرواني ئةنجاميَكي لةو جؤرة بين.

هةولَي توركيا بؤ قايلكردني طةليَ لايةني جياواز و خاون بةرذةوةنديي ناكؤك واي كردووة روو بة رووي شكستي زؤر ببيَتةوة لة طةليَ ئاستدا. هةلَويَست لة كورد و دؤزةكةي خالَي هاوبةشة لة زوربةي ئةو شكستانةدا. ثةيوةندييةكاني لة طةلَ ولاَتة يةكطرتوةكاني ئةمريكادا بة هؤي ئةو هةلَويَستةوة طةورةترين ئالَؤزيان بة خؤيانةوة بيني. لة ثرؤسةي خؤطونجاندندا لة طةلَ نؤرمةكاني يةكيَتي ئةوروثاشدا دؤزي كورد رؤذانة سةرئيَشةي بؤ دروست دةكا. دوا بة دواي سكةندالَي ثيَنج سانتيمةكة لة ثرسي كورسي زماني كورديدا لة شاري باتمان، ئةمجارة كيَشةي ثيتةكان سةري هةلَداوة. لة دواي هةولَ و خةباتيَكي زؤر كوردي توركيا مافي ئةوةيان بة دةست هيَنا كة نيَوي كورديي لة مندالَةكانيان بنيَن. مخابن ليَرةشدا ثرسةكة بيَ كؤسث نية. ئةلف و بيَي توركي ثيتةكاني (X، Q، W) تيَدا نية، بؤية وان دةبيَ بة ظان و سيواس دةبيَ سيظاس و نةورؤز دةبيَ بة نةظرؤز و مةولود دةبيَ بة مةظلوت و خورما دةبيَ هورما و قادر دةبيَ كادر و قةلاَ دةبيَ بة كةلا. ئةوةندةي كورد باكور و توركي ئةنادؤلَ قاف بةكار ديَنن مةطةر تةنها لة موسلَ و حةلَةب ئةو ثيتة ئةوةندة بةر طويَي ثياو بكةويَ.

نةبوني ئةو ثيتانة لة ئةلف و بيَي توركيدا دةبيَتة هؤي ئةوةي ئةو ناوانةي يةكيَ لةو ثيَتانةي تيَداية يا تؤمار ناكريَن يا دةبيَ بة شيَوة توركيةكة بنوسريَن. ئةمة مافي هةلَبذاردني نيَو بؤ زارؤكانيان لة دايك و باوكاني كورد وةردةطريَتةوة و مندالاَني كورد لة كؤمةلَيَ نيَوي جواني كوردي بيَبةش دةكا. ئةمةش ثيَشيَلكردنيَكي تري مافي مرؤظ و مندالاَني كوردة لة توركيا. طةليَ نيَوي وةكو نةورؤز، باوان، شوان، كاروان، خوناو، خؤشناو، شةوبؤ، شةونم، قةشةنط، قومري و قارةمان و تةنانةت قةلةندةريش لة توركيا تؤمار ناكريَن.

بةرثرساني يةكيَتي ئةوروثا داوايان لة كاربةدةستاني تورك كردوة ئةم كؤسثانة نةخةنة بةردةم هاولاَتياني كورد، ضونكة لة طةلَ ثيَوانةكاني ولاَتاني ئةوروثادا يةك ناطرنةوة. وةلاَمي كاربةدةستاني تورك وةكو هةميشة ديماطؤطيانةية و كةس قايل ناكا. بةرثرسيَكي تورك فةرمويةتي : جا ئةوة ضي تيَداية، ئةوة نية لة ولاَتاني ئةوروثادا نيَوةكاني ئيَمة بة هةلَة دةنوسريَن. ضيلةر دةبيَ بة سيلةر و ضيضةك بة سيسةك …تاد. ئةمة ليَكدانةوةيةكي سةيرة. ئةو كاربةدةستة ثيَي رةواية كة ئةو ولاَتانة هةمو ئةلف و بيَي خؤيان لة طةلَ نوسيني توركيدا بطونجيَنن، بةلاَم بير لةوة ناكاتةوة كة سيَ ثيت تةنها بؤ نوسيني نيَوي زارؤياني نزيكةي سيَيةكي هاولاَتياني ولاَتةكةي بةكار بهيَنريَن. بة ديد و بؤضونيَكي لةو جؤرةوة توركيا دةيةويَ ببيَتة ئةندامي يةكيَتي ئةوروثا.

Hit Counter