تصكةلَكردني شصوازي ديمؤكراتييةت و شصوةي هةلَبذاردن لةطةلَ سياسةتي ناأووني ئةمريكا بةرانبةر بة كورد، فرتوفصلَصكة لةطةلَ أاي طشتيي كورديدا دةكرص. ... سيروان كارواني

 

عثراق بةگشتي: بؤ كاتي هةصبژاردةكان لة عثراقدا زؤر نةماوة، هةر لة ئثستاوة لة ذاگةياندنةكان و كةنالة جةماوةرييةكان و شوثنةكاني تردا بةگوثرةي مةبةست بة چذوپذي كار بؤ ئةم مةسةلةية دةكرث. بةپثي ياساكاني هةصبژاردن بث، دةبث لة سةروةختي ئةنجامداني هةصبژاردندا پثشبيني ئةوة بكرث كة زؤرينةي خةصك تثدا بةشدار بن، هةتا ئةنجامةكاني هةصبژاردنةكة شثوةي ياساييي خؤي وةربگرث. لة پرؤسةي هةصبژاردنةكاني سةرتاسةري عثراقدا، وا چاوةذوان دةكرث سةرةذاي گرژي و كثشة ناوخؤييةكان كة بة شثوةيةكي گشتي شارةكاني خوارووي ئةو ولآتةيان گرتؤتةوة، خةصكي بة گرفتةوة بةشداريي تثدا بكةن.

شوثن و وةختي ئةم هةصبژاردنة و ئةنجامداني لة وةختي ئاساييي خؤي، بةلايةن ولآتة يةكگرتووةكاني ئةمريكا و هاوپةمانانييةوة زؤر گرنگة. ئةمريكا بةپثي سياسةتي دةرةكيي خؤي، دةيةوث لةو تةنگژان و بةيةكداچوونانة ذزگاري بث كة ذؤژانة لةو ولآتةدا بةرةوذووي سةربازاني دةبنةوة، بؤ ئةم مةبةستةش زؤر ذثگاي ديبلؤماسييانةي تاقي كردةوة و ئةنجامي باشي نةبوو، بؤية ئثستا دةيةوث ذثگايةكي تر بگرثتة بةر بةوةي زياتر عثراقييةكان بؤ ناو چمكي دةستةلآت و بنكة سةربازييةكان بگوثزثتةوة و هثزة سةربازييةكاني خؤي وةكوو دووربينثك لة گؤذةپانةكةدا بةكاربهثنث و، لةم ذووةوةش دةستبةرداري ئةو خؤپثشاندان و ناذةزاييانة بث كة لةناو جةماوةري ئةمريكاوة سةرهةصدةدةن. ئامانجي دوورودرثژي ئةمريكا، بووني چةندين سةربازگةي گةورةية لة سةرتاسةري عثراقدا و ئةمةش دوور و نزيك لة سياسةتي ئةمذؤي ئةمريكادا دثتة دي.

ولآتة يةكگرتووةكاني ئةمريكا باش دةزانث كة جثهثشتني عثراق لة سةردةمثكي وةك ئةمذؤدا (هةرچةندة مةحاصة) دةبثتة هؤي سووتان و تةقينةوة و ئاصؤزي لةناو خودي ئةمريكادا، بؤية ئةو هثزة سةربازيية پذ چةكةي لةو ولآتةوة دروست كراون بة پثچةوانةي هثندثك سياسةتي شوثناني ترةوة، بؤ ئاساييشي ناو ولآتةكةي خؤيان بةكار دةهثنن، واتة ئةمريكا لة دةرةوةي سنوورةكةي خؤيدا سةربازاني بةكار دةهثنث بؤ ئةوةي ژياني خةصكاني بث چةكي ناوةوة بپارثزث.

كوردستان بةتايبةتي: هةرچؤنثك بث، زؤربةي خةصكي كورد لة خوارووي كوردستاندا بةشداري لة هةصبژاردن دةكةن، چونكة پارتة سةرةكيية كوردييةكان پاصپشتي ئةم داوايةن، بة واتايةكي تر كورد بةشداري لة هةصبژاردن لة عثراقدا دةكةن. بةلآم ئايا زؤربةي خةصكي كورد لة خوارووي كوردستان ذاستيي ئةنجامي هةصبژاردنيان لةلا ذوونة؟

لةكاتثكدا هثشتا سنووري كوردستان ديار نيية، دواذؤژي كةركووك و خانةقين و شوثنةكاني تر ذوون نيية، ذيفراندؤمثكي سةرتاسةريي كوردي قسةي لةسةر نيية، باس لة فيدرالييةت بووة بة شةرم و جگة لةمانةش كورد لةناو ئةو دةنگانةدا كةمايةتي دةنوثنث، گومان لةوةدا نامثنث كة بةشداريي كورد لة هةصبژاردنةكاندا و هةصكشان بةرةو بةغداد، ئةگةر زةرةر و زيانةكاني لثك بدرثتةوة، ئةوا بة زيان بؤ كورد و مةسةلةكةي تةواو دةبث.

لة هةموو هةوص و ذثككةوتنثكي كوردي لةگةص دؤست و نةيارةكانيدا و لة تةواوي مثژووةكةيدا، كورد هةرگيز نةيتوانيوة داواكارييةكاني خؤي پثشوةخت بةسةر بةرانبةرةكةيدا بسةپثنث. گةورةترين گؤذانكارييةك لة تةواوي مثژووي كورددا ذوويدابث، لةم سةردةمةدا و لة خوارووي كوردستاندا بووة. كاتث ئةمريكييةكان دووپاتيان كردةوة كة لابردن و تةفروتوناكردني ذژثمي فةرمانذةوا لة عثراقدا، كارتثكي مسؤگةرة و لايةنة بةشداربووةكانيان لث ئاگادار كردةوة، كورد تةنها ئةو بةصثنةي پث درا كة جارثكي تر هةصةبجة و ئةنفال دووبارة نابنةوة. ئةوةي پةيوةنديي بة سنووري كوردستان و مافي چارةي خؤنووسينةوة هةبوو، هيچ قسةيةكي لثوة نةكرا و بةمةش كورد بووةوة بة كارتي بةكارهثنان.

لةم هةولآنةي ئثستاش كة لايةني كوردي دةيانةوث بةسةر خةصكي كورديدا بسةپثنن، هيچ بةصگةي ذوون و ئاشكرايان بؤ دواذؤژي ئةم نةتةوةية پث نيية. مايةي داخة كة لة هيچ وةختثكدا لايةني كوردي بة خةصكي خؤي پشتئةستوور نابث و گوث بؤ داخوازييةكاني خةصك ناگرث، ئةگينا چ بؤ ذيفراندؤم و چ بؤ مةسةلةي بةشداري كردن لة هةصبژاردن، دةبوواية لة ذثگاي دةزگا هةمةجؤرةكاني ذاگةياندنةوة بؤچووني خةصكي كورديان وةربگرتاية.

ئةگةر ئةمريكا و هاوپةيمةنةكانيشي لة عثراقدا گوث بؤ داخوازيي ميليؤنان كورد لةسةر خاكي خؤي نةگرن، داخؤ دةيانةوث چ ديمؤكراتييةك لة عثراقدا بثننة دي؟

تثكةصكردني شثوازي ديمؤكراتييةت و شثوةي هةصبژاردن لةگةص سياسةتي ناذووني ئةمريكا بةرانبةر بة كورد، فرتوفثصثكة لةگةص ذاي گشتيي كورديدا دةكرث. ئةوة فرتوفثصة كة ئةمريكا لة بةرگي ديمؤكراتييةتةوة لة كوردي دةكا بةوةي لة كةركووك و خانةقين بثدةنگة، باس لة سنووري كوردستان ناكات و دةنگي ميليؤنان لة مرؤضي كورد ناچث بة گوثيدا.

لةم ميانةدا، ئةنجامي ذةنج و تثكؤشاني چةندين ساصةي خةصكي كورد، پاسةواني دةبث بةسةر شارة عثراقييةكانةوة.

2004. 11. 13

 

info@kurdistannet.org

ضاثيكة

كاتي بلآوكردنةوة 

www.kurdistannet.org