دراماي جومعة ...  حةيدةر عةبدولرِةحمان

 

بمانةويَت و نةمانةويَت لة نيَو ئةو تةنطذة بةرفراوانةي ئةمرِوَي دراماي كوردي، حوسيَن ميسري توانيويةتي بوَشاييةكي ئيَجطار ثان و بةرين لة طوَرِةثاني دراماي كوردي دا ثرِ بكاتةوة، بة بي ئةوةي ركابةريَكي ئةوتوَي هةبيَت لة كوردستاندا كة لة ئاستي خوَزطة دابيَت، منيش لة طةلَ ئةوة دام كة لةملاو لةملادا هةولَداني ثضرِ ثضرِ هةية، بةلاَم نةطةيشتوونةتة ئةو ئاستةي كة ناوي لي بندريَت ركابةري، ئةو لة رةمةزاني سي سالَي رابووردوودا سي زنجيرةي تةلةفزيوَني ثيَشكةش كردين ( رةشةي ثوَليس، حةسةنة فةندي، جومعة) لة هةرسي زنجيرةدا بةدةر لة طوَرِانكارييةكي كةم نةبيَت، ستافيَكي تايبةتي خوَي هةبوو، كة تيَكةلاَو بوو لة كوَمةلَة ئةكتةريَكي ناسراوو كوَمةلَيَكي ديكةي نوي .

سةرِةرِاي ئةوةي كة من بةش بة حالَي خوَم لة هةردوو زنجيرةي رابووردوودا راي تايبةتي خوَمم هةبووة، بةلاَم نةم خستوونةتة سةر لاثةرِة، كةضي ئةمجارة لة ( جومعة) دا ئةوةم بة ثيَوست زاني كة يةك دوو قسان بكةم.

حسيَن ميسري لة ستايلي كاركردن دا لة هةرسي زنجيرةدا يةك جوَرة ستايلي بةكارهيَناوة، كة ئةويش ثشت بةستنة بة دايةلوَذ، زيَتر لة رووداوو ململانيي درامي، ئةطةرضي لةزوَر كاري دراميدا ئيَمة دةتوانين بة دايةلوَذيش ململاني دروست بكةين نةك تةنها بة ثشت بةستن بة روداو، بةلاَم من هةست دةكةم ئةو ململانيية لة دايةلوَذيشدا نية، بوَية بينةر لة ئةلقة سةرةتاييةكانةوة تاوةكو ئةلقةكاني كوَتايي درك بة بزربووني رةطةزيَكي ريشةيي دراماكة دةكات كة ئةويش رةطةزي ململانيي درامية، نيشانةش بوَ ئةو بزربوونة ئةوةية كةبينةر دووضاري ضاوةرِوانيةكي بيَهودة دةبيَت و هيض طوَرِانكاري و ثَيشكةوتنيَك لة تيَثةرِبووني زنجيرةكةدا نابيني، تا سي ئةلقةي كوَتايي نةبيَت، بوَية بينةر دةطاتة ئةو باوةرِة كة سيناريوَي دراماكة بة ئةنقةست و بة مةبةستي دريَذ كردنةوةي بة شيَوةيةكي لاستيكي راكيَشراوة، ديارة ئةو راكيَشانةش هةم بينةري ثي هةلَدةخةلَةتي، هةميش ريتمي زنجيرةكة دةكوذي و ئةو ضيَذة ون دةكات كة بينةر ضاوةرِواني دةكات، ضونكة بمانةويَت و نةمانةويَت يةكيَك لة فاكتةرةكاني ( وروذاندن) ي بينةر بةرزبوونةوةي ريتم و ململاَنيي روداوةكانة، ئةو ريتمةية لة زنجيرة تةلةفزيوَنيةكاندا بينةر دةوروذيَنيو ناضاري دةكات كة دةسةلاَتي دةست ليَك بةرداني نةميَني لةطةلَ زنجيرةكة، زوَر جار بينةر جةخت لةسةر خوَي دةكات كة رةدووي زنجيرةيةكي درامي بكةويَت، بةدةر لة هةر ئاستيَك كة ئةو زنجيرةية هةيبيَت، بةلاَم مةبةستي بنةرِةتي لةو جةخت لةخوَ كردنة ئةوةية كة لة ناخي خوَي دا حوكمي خوَي لةسةر هةر ئةلقةيةك بدا، ضونكة با ئةوةمان لةبير نةضيَت بينةر رةخنةطري يةكةمة لةهةر كاريَكي دراميدا، لة ( جومعة) دا وروذاندن بة طشتي – مةبةستم ئةوةية لة سي بةشي دراماكةدا ونة لةبةر ئةم هوَكارانة:

1-      نةبووني هاوسةنطي لة نيَوان دايةلوَذو رووداودا، يان زيَدةرِوَيي لة دايةلوَذدا زيَتر لة ثيَويست.

2-      كزي ململانيَي درامي بة طشتي.

3-      ونبووني رةطةزي وروذاندن.

4-      دووبارة بوونةوةي شويَن، بةتايبةت ضايخانةو حةمامةكة، كة ضاوي بينةري وةكو كةنارييةك خستبووة ناو قةفةزيَك و سنووريَكي بوَ كيَشابوو نةيدةتواني لة ضوارضيوةي ئةو سنوورة دةرضيَت، دووبارة بوونةوةي لةسةر يةكتري بةهاو هيَزي ديمةنةكاني لةدةست دابوو.

5-      تةرِاتيةك يان رووداوي ئةوتوَي كوَميدي لة بةرهةمةكةدا نةبوو كة جارووباريَك بينةر هةناسةيةكي ليوةربطري يان ببيَتة هوَكاريَك بوَ طوَرِيني كةشوو هةواي رووداوةكان.

6-      هيض لة كاراكتةرةكان بة دريَذايي زنجيرةكة طوَرِانكارييةكي ئةوتوَيان بةسةردا نةهات نة لة شيَوة نة لة ناوةروَكدا ( هةندي جاريش لة جلووبةرطيشدا) ديارة ئةو يةك شيَوةييةش ئةطةر لةطةلَ تَيَكرِاي ( زةمةن) ي دراماكة دا بيضةسثيَني، جوَريَك لة نامةعقوليةت دةبةخشي.

فةلسةفةي دراماكة زوَر سادةو ساكارة هيض جوَرة ئالَوَزييةكي تيَدا نية وةك دةرهيَنةر هةولَي بة ثةناو ثيَض كردني بوَ داوة و باس لة سةردةميَك دةكات كة تا ئةو لةحزةيةش هةندي كوَنة عةقليةتيدوا كةوتوو ضوَن وةك فايروَسيَكي ترسناك روَلَي كوشندةي خوَيان لة ناو كوَمةلَدا دةبينن و بة ثيَوةري سةدةيةك بةر لة ئةمرِوَ هةلَسوو كةوت دةكةن، يان كةسانيَكي تةماعكارو ثوول ثةرست، ضوَن طوي بة هيض بةهايةكي مروَيي نادةن، ضاو ثوَشي لة هةموو شتيَك دةكةن لة ثيَناو ثاراستني بةرذةوةندة تايبةتيةكاني خوَيان، ئةوةتا لة دةرةنجامدا زةرِيبةي ئةو تةماعكاري و كةللة رةقييةي خوَيان وةردةطرن.

لة زنجيرةكةدا بينةر ئةوة دةخويَنيَتةوة كة هيَزي شةرِو هيَزي خيَر هةية، ئةطةرضي ئيَمة دةبينين كة هيَزي شةرِ لة ململانيَيةكةدا وادةكات كة حاجي سمايل بة فرِو فيَلَةكاني ثياويَكي ثارة ثةرستي وةك وةستا جومعة لة خشتة بباتو ويَرِاي جياوازي تةمةن بةزوَر ( سةميرة) ي كضي لي مارة بكات، بةلاَم سةميرة دةيباتةوة كاتي بة مةرطي خوَي نيازة طلاَوةكانيان لة طوَرِ دةنيَت.

هيَزي خيَر لة كوَمةلَي ( جومعة) دا هيَزيَكي لاوازة، يان دةسةلاَتي ململاني كردني لةطةلَ هيَزي شةرِدا كةمة ، بوَية تةماشاي كاراكتةرة ثوَزةتيظةكاني ناو زنجيرةكة بكة دةرهيَنةر زوَربةياني بي دةسةلاَت كردووة، توانايةكي ئةوتوَي فيكري و جةستةييان نية، قسة زوَر دةكةن، عةرةق دةخوَنةوة ، بة ثيَضةوانةي هيَزة شةرِخوازة نويَذكةرةكاني تر، بةلاَم دةستة ثاضة دةوةستن و ناتوانن كاريطةري خوَيان لة سةر هةلوومةرج و روداوةكاندا بةجي بيَلَن، بوَ نموونة ( كةمال) كة سةنطيَكي زوَري روداوةكاني ناو دراماكةي لةسةرةو خوَشةويستي سةميرةية، سةميرةيةك كة خوَي لة ثيَناوي كةمال دا دةكاتة قورباني، بةلاَم كةمال كاتي هةوالَي بةزوَر بةشووداني سةميرة لةلايةن باوكيةوة دةبيستي، هيض شلَةذانيَكي ثيَوة دار نابيَت و خوَي تيَك نادات، ، زوَر بة شيَوةيةكي ئاسايي لة طةلَ كوَمةلَي لة برادةرةكاني لة حةمام دانيشتووة رادةبويَريو عةرةق دةخواتةوة! نازانم فةلسةفةي دةرهيَنةر لةضي داية كة ثالَةوانةكاني خوَي ئةوةندة لاوازو ثةرِثووت و بي دةسةلاَت كردووة؟ ! نةك هةر كةمال بةلَكو ( جومعة) شي لةوي زيَتر روخاندووة، جومعة ئةطةرضي كةسيَكي ساويلكةو بي كةس و بي دةسةلاَتة، بةلاَم كردوويةتي بة ثالَةوانيَكي ترسنوَك و دةبةنط، ضونكة كة وةستا جومعة هةقيقةتي بةشووداني سةميرةي كضي ثي رادةطةيةني جورئةتي ئةوةي نية فزة بةرامبةر بة وةستا جومعة بكا، بيجطة لةوة نةبيَت كة بثارِيَتةوةو بلَي ( ئاخر ئةمن دةستم ماض كردي وةستا) بوَ ئةوةي بينةر سوَزيَكي مروَيي بةرامبةر بةو دةسةواذةية بيطري و دلَي بة جومعة بسووتي، كةضي بينةر خوازياري ئةوة نةبوو جومعة بةرامبةر بةو ستةمكارييةي ليي كرا ئةوةندة دةبةنط و بةستةزمان بيَت كة مل كةض بكات و طةردني وةستا جومعة ئازاد بكات، بةلَكو ضاوةرِواني ئةوة بوو كة وةك مروَظيَك مافي خوَي بستيَنيَتةوة ، ئةو ئةطةرضي ضايخانةكةي وةستا جومعةي سوتاند، بةلاَم بة خوَ سووتاندني خوَي ئةو هةلَويَستةي خوَي لةبار برد، ضونكة ئةوة ئةوثةرِي بي دةسةلاَتيية كة ثياويَك خوَي بسووتيَني، ئةم رةفتارة لة رةفتاري ئةو ئافرةتة بي دةسةلاَتانة دةضيَت كة بةرامبةر بة هةندي كيَشةي كوَمةلاَيةتي هيض مةنفةريَك شك نابةن تةنيا خوَ سووتاندن نةبيَت، ئايا ثياويَكي ئاشقيش وةك ئةو ئافرةتة بي دةسةلاَتانةية؟ ! بة ثيَضةوانةوة ئينساني ئاشق ضونكة برِواي هةية هةميشة ئينسانيَكي خوَراطرو بويَرو بة دةسةلاَتة، هةميشة هةولَي ئةوة دةدات كة واقعيَكي تالَي كوَمةلاَيةتي بطوَرِي نةك قولتري بكاتةوة، كاري هونةريش ئةوة نية ئيَمة بيَين دةقاو دةقي هةندي واقعي تالَي كوَمةلاَيةتي وةك خوَي نيشاني خةلَكي بدةينةوة، بةلَكو ثةيامي هونةر ئةوةية كة شتيَك نيشان بدات جوانتر لة واقيع، مةبةستم ئةوةية حالَةتي خوَسووتاندني ئافرةتان لة كوَمةلَي ئيَمةدا باوة، ئةركي ئيَمة نية ئةو حالَةتة وةك خوَي دةربرِين، ضونكة ئةطةر وامان كرد ئيَمة هاني خوَ سووتاندنمان دا ، نةك بة شيَوةك لة شيَوةكان رةتي بكةينةوة، بينةريَكي ديكةي ئافرةت كة هةمان كيَشةي سةميرةي هةية لةو درامايةدا فيَري ئةوة دةبيَت كة هةمان ريَضكةي سةميرة بطريَتة بةر، لةوةش ناوازةتر ئةوةية كة ثياو خوَي بسووتيَني! .

حوسيَن ميسري لة موعالةجة كردني زنجيرةكةي وةك ثالَةوانةكاني بينةري دووضاري ( يةئس) يَك كردوو ويستي بة دروست كردني ضةند ديمةنيَكي تراذيدي ئةو ضارةسةركردنة نامستةجاية لةبير بينةر بباتةوة و نغروَي سوَزيَكي كاتي بكات، بةلاَم ئةطةر بينةر خوَي لة ذيَر كاريطةري ئةو كةشووهةوا سوَزداريية هةلَتةكيَني ئةو ة درك بةوة دةكات، كة دةرهيَنةر دةسةلاَتي بةسةر ئةوةدا نةشكاوة، كة ضارةسةريَكي طونجاو بوَ كيَشةي دراماكةي خوَي دا

ئةكتةرةكاني حسيَن ميسري:

هونةرمةند حسيَن ميسري لةرووي هةلَبذاردني ئةكتةرةكاني هةميشة سي خةسلَةتي تايبةتي خوَي هةية كة زوَر بة شيَوةيةكي ثوَزةتيفانة لة بةرهةمةكانيدا دةردةكةون، لةوانة:

1-         لة هةرسي بةرهةمدا هةندي ئةكتةري بوَ يةكةم جار ثي ئاشنا كردين، كة بة تواناو دةسةلاَتَكي زوَر ناياب خوَيان ثيَشكةش بة بينةر كردووة، ئةمةش تواناي دةرهيَنةر دةطةيةني بوَ دروست كردني ئةكتةري درامي و ثشت بةستن بة توانلي نوي، بة ثيَضةوانةي هةندي دةرهيَنةر كة هةميشة خولياي ئةكتةري ئامادةو روخساري سواوو مةئلوفن، بةتايبةتيش هيَنانة ثيَشةوةي هةندي ئافرةت كة بة هةولَو ماندوو بووني دةرهيَنةر لة هةرسي زنجيرةدا توانايةكي ضاكيان نيشان داين.

2-         بينةر دةتوانيَت بة ئاساني درك بةوة بكات كة بةخشيني دةورةكان بة ئةكتةرةكان قةديَكي دياري كراو وةرناطريَت، هةميشة طوَرِانكاري هةية لة دةورة سةرةكي و لاوةكيةكان، ئةطةرضي هةندي لةو ئةكتةرانة لة زنجيرةي ثيَشوودا مايةي رةزامةندي بينةريش بووبن، ئةمةش جطة لةوةي ضيَذيَكي درامي دةبةخشيَت، لة هةمان كاتدا دةرفةت بوَ هةموو ئةو هونةرمةندانة دةرِةخسيَني كة دةسةلاَتي هونةري خوَيان نيشان بدةن.

3-         يةكيَك لة موَركة هةرة ديارةكاني حسيَن ميسري ئةوةية كة توانيويةتي ئةكتةرةكاني خوَي بة شيَوةيةك، لة كاميَرا رابيَني كة دووربن لة ثةتاي نواندني شانوَيي ئةو ثةتايةي كة زوَر لة بةرهةمة درامييةكاني ئيَمةي طرتوَتةوةو زوَر لة دةرهيَنةرةكان نةيانتوانيوة خوَيان لة نواندني شانوَيي ئةو ئةكتةرانة رزطار بكةن كة لة دراماي تةلةفزيوَني دا كار دةكةن، ئةمة ويَرِاي ويَنةطري بة تواناو ئةدازياري كارامةي دةنط و رووناكي ثةخشي دةست رةنطين كة لة هةندي ديمةندا تابلوَي درامي زوَر طوزارشت بةخش بةرجةستة بكةن و بتوانن بة تيشك طةليَك حالَةتي دةرووني كاراكتةرةكان بخةنة روو، لةوانةش ديمةني جطةرة كيشانةكةي جومعة لة حالَةتي دلَ تةنطيدا، دوكةلَةكة لةناو رووناكيةكةدا فةزايةكي ئيجطار جواني بةخشيبوو، ياخود ديمةني سةميرة لة مديوي ثةنجةرةكانةوة بةرةنطي شين و دةيان ديمةني تر كة هةر هةموويان ثيَكهاتةيةكي جوانيان دروست كردبوو لة جوانبووني درامايةكة بة طشتي، بةدةر لة رووناكي كاميَرا لة زنجيرةكةدا ئاميَريَكي زيندوو بوو، لة طوَرِيني زاويةو لة هةلَبذاردني طرتةكان، لةوانةش طرتةي بلَندي كاميَرا لة سةربانةوة بوَ خوارةوة و نيشانداني ( سةميرة) لة حةوشي مالَي ماموَستا نةجيبة، كة حالَةتي بةجي هيَشتني ئةو هةوارةي نيشان دةدا بوَ دوا جار و طرتةي ئاوت بووني كاميَرا لةسةر نةجيبةو مالَ ئاوايي كردني، نهيَني ئةوةيان بوَ بينةر ئاشكرا دةكرد كة ئةم ديدارةي سةميرةو ماموَستا نةجيبة دوا ديدارةو سةميرة نيازيَكي خراثي هةية لةطةلَ خوَيدا، وةك جومعةش لة ريَطةي دوا دايةلوَذةكاني لةطةلَ وةستا جومعة ثيشبيني روداني كارةساتيَكي دةداية بينةر. بة ثيَضةوانةي رووناكي و ويَنةطرتن، بينةر دركي بةوة دةكرد كة ديكوَري ضايخانةكةي جومعة ديكوَريَكي لاواز بوو، ئةو شويَنة لة ضايخانةيةك نةدةضوو نةكةسي بةسةرةوة دةهات، نة كةسايةتيةكاني ناو ضايخانةكةش دةطوَرِان ، بةلاَم دةرهيَنةر بوَ ئةوة ديكوَري ئةو ضايخانةيةي لة عةسير دروست كردبوو، تا لة كوَتايي زنجيرةكة بوَ سوتاندنةكة شياوتر بيَت. لة كوَتايي دا من ثيَم واية ئةطةر حسيَن ميسري لة هةموو كارة هونةريةكاندا تةنها ثشت بة خوَي نةبةستيَت، لةوانةش نووسيني دةقي زنجيرةكان رةنطة طوَرِانكارييةكي زَيَتر بة زنجيرةكانييةوة ديار بن كة لة بةرذةوةندي حوسيَن خوَي دابيَت، ئةو كاتة ضوَن حسيَن بوَتة فاكتةر بوَ دروست بووني زوَر ئةكتةر ئاواش روَلَي خوَي دةبيَت لة ثيَطةياندني نووسةري درامي.

info@kurdistannet.org

ضاثيكة

كاتي بلآوكردنةوة 

www.kurdistannet.org