لة شاري زاخؤ لة دايك بووة، بةر لة ضةند سالَيك كةس لة كوردستان ناوي نةبيستبوو، خةلَكي كوردستان تةنها لة رِيَطةي كتابة بةناوبانطةكاني (كوردستان ودوامة الحرب) ، (الصراعات الدولية) نةبيَت نةيان دةناسي، بةلآم بةرِيَزيان لة دةرةوة كاري ديبلؤماسي و ثةيوةندييةكان و ئةمني دةكرد دذي رِذيَمي عيَراق ، دكتؤراي لة هةمان مةبةست بةدةست هيَناوة و طةرِايةوة كوردستان ثؤستي وةزيري مافي مرؤظي وةرطرت، ئةوا بؤ سيَ سالَيش دةضيَت ئةم وةزارةتة لةذيَر دةسةلآتي ئةو كارةكاني رِادةثةرِيَنيَ. دكتؤر محةمةد ئيحسان وةزيري مافي مرؤظة لة حكوومةتي هةريَمي كوردستان بةمةبةستي دادطايي كردني سةدامي

ديكتاتؤر لة ئؤفيسي خؤي لة وةزارةت سةردانمان كرد ضةند ثرسياريَكمان ئاراستة كرد ئةويش وةلآمي ثرسيارةكانماني بةمجؤرة دايةوة:

ديمانة: ئةميري حاجي داود

كوردستان نيَت/ طرنطي دادطايي كردني سةدام ضيية؟

و/ كاتيَك دةلَيَن دادطا ماناي ئةوةية تاوانت هةية، تاوانبارت هةية، قوربانيت هةية، ليَ قةوماوت هةية، هةروةها دادطا ثرؤسةيةكي زؤر زؤر طرنطة بؤ ئيَمةي كورد تاوةكو قوربانياني رِذيَمي لةناوضوو خؤيان نةجات بدةن لةو زؤلَم و زؤلَةي كة لة ميَشكيان داية، ماناي ثيَيان خؤشة بزانن كة ئةو تاوانبارانةي زولَميان ليَ كردوون بةض طةيشتن واتة ئةوة رِيَطايةكة بؤ ضارةسةري برينةكانيان، هةروةها خاليَكي ديكة بؤ ئيَمةي كورد ئةوةية كة دادطا بةشتيَكي زؤر زؤر طرنط دةزانين بؤ ئةو تاوانبارانة بة شكليَكي عاديلانة و بةئاشكرايي بةستاندريَكي زؤر نيَودةولَةتي بةرامبةر هةر خةلَكيَكي تر تاوةكو ببيَتة ثةنديَك بؤ ئةو كةسانةي ياخود ئةو ديكتاتؤرانةي كةوا بير لةوة دةكةنةوة هةمان شت لةطةلأ كورد بكةنةوة، ياخود لةطةلأ طةلي خؤيان ئةنجامي بدةن. هةروةها ببيَتة ثةنديَك بؤ هةر عيَراقييةكي تر قيادييةكي تر، ياخود حزبيَكي تر لة عيَراق كة لةثاشةرِؤذا بير لة شتيَكي وا بكةنةوة. هةروةها لةسةر ئاستي نيَودةولَةتي كة بؤمان ديار دةبيَت بؤ هةموو خةلَك ديار دةبيَت ئةو كابراية ض تاوانيَكي كردووة، ماناي فرسةيةكي ناوخؤمان هةية تاوةكو ئةو شتة دووبارة نةبيَتةوة بؤ ئةو كةسانةي كة بير لةو شتانة دةكةنةوة.

كوردستان نيَت/ تاواني بيَ سةر و شويَن كردني بارزانييةكان و ئةنفال و طازي ذةهراوي بةرامبةر بة كورد داوايةك بوو لةسةر ديكتاتؤر كة لةلايةني كوردةوة ثيَشكةش بة دادطا كرا، ليَرةدا كوردة فةيلييةكان طلةيي ئةوةيان هةية كة لايةنة كوردييةكان ناوي ئةوانيان فةرامؤش كردووة؟

و/ جاريَ دادطا بةشكليَكي فةني دةستي ثيَ نةكردووة، دادطا لة قؤناغي ليَكؤلَينةوة داية دادطا خةريكي كؤكردنةوةي داواكاري و بةلَطةنامةكانة. نةخيَر كيَشةي كوردة فةيلييةكان قةت قةت فةرامؤش نةكراوة و بةبيرورِاي ئيَمة جينؤسايدي دذي كورد يةكةم جار لة دذي برا كوردة فةيلييةكان دةستي ثيَ كردووة بةلَطةشمان هةية، من خؤم يةكةم طؤرِة بةكؤمةلَمان لة ناوضةي نوطرة سةلمان دؤزييةوة بؤمان دةردةكةويَ كة ئةو طؤرِانة لة سالآني 79-80-81 لةثيَش طؤرِة بارزانييةكانة ئةوةش ماناي ئةوةية كة يةكةم طؤرِة بةكؤمةلَةكان لة برا فةيلييةكان دةستي ثيَ كردووة، بةلآم لةبةر ثةلةكردن و ناريَكوثيَكي دادطاي سةدام، تاواني ئةوان دانةنراوة، ضونكة ئةمريكييةكان بةثةلة دةستيان ثيَكرد ئةو تاوانةيان زياد نةكردؤتة سةر تاوانةكاني تر، بةلآم ئيَستا تاواني دذي كوردة فةيلييةكان زؤر ديار و رِوونة ئةوةش لةسةر ئيَمةي كورد فةرزة لةبةرئةوةي طرنطة بةرطري لة برا كوردة فةيلييةكان بكةن ضونكة دووجار مافيان خوراوة، جاريَكيان لةسةر ئةساسي نةتةوةيي، دووةميان لةسةر ئةساسي مةزهةبي، بةلآم بةبيرورِاي من لةسةر ئةساسي نةتةوةيي زؤر زؤر بةهيَزترة وةك لةسةر ئةساسي مةزهةبي، ضونكة لةبةرئةوةي كورد بوون نةك لةبةر ئةوةي شيعة بوون ئةوةش كيَشةيةكي بةرضاوة.

كوردستان نيَت/ كورد هيض بةلَطةيةكي تةسديق كراوي تاوانةكاني سةدامي لةبةر دةستة طرنتي سةركةوتني داواكاري كورد بكات؟

و/ تؤ ناتواني بةر لة دادطا طرنتي تاوانباري سةدام بكةي، كةواتة تؤ دادطاييت بؤ ضيية و زيادة، من لةرِووي ياسايييةوة سةيري دةكةم، هةرضةندة هةموو خةلَك ضؤن دةزانن ئةوة ئاوة ئةوة ئةستيَرة ئةوة ئةوة. . . ئةوا دةزانن ئةو كابراية تاوانبارة و ديكتاتؤرة و مجرمة هةموو شتيَكي كردووة، بةلآم شتيَك هةية ئةويش ئةوةية رِذيَمي كؤني بةعس قةت شةرميان نةكردووة لة شتيَك كة دذي كورديان كردووة يان دذي طةلةكاني تري عيَراقيان كردبيَ، بةفةخرةوة ئةنجاميان داوة ئةمة رِاستييةكة ئةم عةقلَييةتة بؤ ئيَمة جيَطاي ترس و دلَرِاوكيَ بووة، ئةمة عةقلَييةتي زةبر و زةنطي عيَراقييةكانة. ئيَمة هةموو شتيَكمان هةية هةموو دةليليَكمان هةية كةوا ئةنفال ضؤن كراوة كيَ كردوويةتي بةضةند قؤناغ تيَثةرِيوة، طؤرِة بةكؤمةلَةكان بةبةلَطةوة هةن لاي ئيَمة.

كوردستان نيَت/ سةرؤكي حكوومةت كاك نيَضيرظان بارزاني دةلَيَت بةلًَطةي رةسمي بة ئيمزاي سةدام حسيَن لةبةر دةستمانة كةوا بارزانييةكاني بيَ سةر و شويَن كردووة؟

و/ لاي من هةية ئةطةر دةتةويَت بةكؤثييةك ثيَت دةدةم هةموو شتيَكمان هةية فليمي سةداممان هةية كة ضؤن دةلَيَت بارزانييةكانمان رِةوانةي دؤزةخ كردووة.

ئيَمة ئةوةمان ثيَ شتيَكي ضاكة دةبيَت لة قالبة سياسييةكةي دةربضيَت بةزمانيَكي ياسايي قسة بكةين، رِاستي ئييشارةت كردن بةزماني قانوني و كؤكردنةوةي بةلَطة و داواكارييةكان بةستاندريَكي نيَودةولَةتي ئةمة كاري ئيَمةية لةم قؤناغةدا، بؤ ئةوةي بتوانين بةرطري لة مافي كورد بكةين بةستاندةر بة ديكؤميَنت هةموو شتيَكي ئامادةشمان لةبةر دةستة و برِياري كؤتايش لة دةست دادطا دةبيَت.

كوردستان نيَت/ دةعوايةكي زؤر لةلايةن كةسوكاري شةهيدان و ئةنفال و خةلَكي بيَ تاواني كوردستان دذي سةرؤكي لةناوضووي عيَراق و ثياوة تاوانبارةكاني تؤمار كراوة، ئايا ليَرةدا ثاريَزةراني كورد بةشداري دادطايي كردني تاوانبار دةبن؟

و/ بؤ نا، ئيَستاش دةرطا كراوةية بؤ خةلَك كة هةر كيَشةيةكيان هةبيَت، تاوانيان بةرامبةر كرابيَ بةرِيَطاي دادطاي كوردستاني دةتوانن ئيَستا ئةم كارة بكةن لة رِيَطاي ئؤفيسةكاني مافي مرؤظ بةرِيَطاي ئؤفيسي تازةي دادطاي تايبةت دةتوانن بيطةيَنن، هةرضي ئةوانةي لة دةرةوةشن دةتوانن لة رِيَطاي نووسينطةي نويَنةرايةتي حكوومةتي هةريَمي كوردستان ئةو شتانة بطةيننة دةستمان. ئيَستاش ئيَمة خةريكي كاريَكي باشين لةثيَش كؤنفرانسي 13-14 ئةم مانطة هةر بؤ ئةم مةبةستة خةريكين ويَب سايتيَك دةكةينةوة بؤ خةلَك تاوةكو بتوانن دةنطي خؤيان بطةيننة ئيَمة.

كوردستان نيَت/ ئايا ثيَتان وا نيية دادطايي كردني سةدام و ثياواني رذيَم دريَذةي كيَشا؟ ئايا دةشتوانريَ كاتي كؤتايي دادطايي كردني سةدام بزانريَ؟

و/ من نالَيَم دريَذةي كيَشا، لةبةرئةوةي سةدام لة مانطي 12/2003 دةستطير كرا. ئةمةش هيَشتا نةبؤتة سالَيَكي تةواو، با ئةوةش لةياد نةكةين سةدام ديكتاتؤري سةدةية و دادطايي كردني سةدام دةبيَتة دادطايي سةدة لةبةر تاوان و زولَم و زؤلَةكاني كة كردوويةتي دةرهةق بةطةلي كورد و هةموو عيَراق. نةخيَر من دةلَيَم دادطا كاري ثيَويستي خؤي نةكردووة و مبرراتيشي هةية بؤ تاخير بوونةكةي من لةو برِوايةدام تاخيرتريش دةبيَت، ضونكة ئةم دادطايي كردنةي سةدام بةنيسبةت ئيَمة كيَشةيةكي ياساييية، بةلآم بؤ ئةمريكا و هاوثةيمانان كيَشةيةكي سياسيية زياتر لة كيَشةي ياسايي بؤية ئةم دادطايي كردنة كاتي ثيَويستة، ئةوةي تايبةتيش بيَت بة ئيَمة دادطايي كردني سةدام زياني نيية، لةبةرئةوةي من بةش بةحالَي خؤم ثيَم خؤش نيية بةرِؤذيَك و دوو رِؤذ دادطايي سةدام بيَتة كردن و بطوتريَت ئةوة تاوانبارة و تةواو، هةرضةندة ئيَمة ليَرة هيض قازانجيَكيشمان نيية، بةلآم ئةطةر ثةلةي ليَ بكةين ئةوا ناتوانين كؤكردنةوةي دةنطي خةلَك بةئاساني كؤبكةينةوة، تاوةكو ئيَستا ثرؤسةي وةرطرتني داخوازيي (دعوا) كان لة عيَراق ديار نيية، تازة دةست بةكؤكردنةوةي بةلَطة و داخوازي و داواكارييةكان دةكريَت. بةلآم ئةم تاخيريةش سةرةتا لةلايةن ئةمريكييةكانةوة دةستي ثيَكرد، ئةوان هةلَةيةكي طةورةيان كرد نةيان تواني بةشكليَكي تةواو كة ئيَمة خؤمان بيكةين وةك كورد وةك عيَراقي، ضونكة ئةوان ئةزمةي سيقةيةكيان هةبوو لةم بارةيةوة، بةلآم بةهةرحالأ زةرةري نيية ئةم تاخير بوونة، من ثيَم وا باشة باشتر ثرؤسةكة برِوات. جطة لةمةش تاوةكو رِوون بيَتةوة ئةم كابراية ئةم عةقلَييةتةي ثيَ بووة، ليَرةدا ئيَمة نابيَت بلَيَين بةتةنها دادطايي سةدام وةك كةس بكةين بةلَكو ثيَم خؤشة دادطاي ئةو عةقلَييةتة بكريَت دادطاي عةقلَييةتي شؤفيَني عةربينزم ئةوةي كة لة ميَشكيان دا هةية ئينكاري هةر كةسيَكي بةرامبةري خؤيان دةكةن كة عةرةب نةبيَت، ئةمة با ببيَتة دادطايي كردني عةقلَييةت لةثيَش دادطايي كردني كةس، ئيَمة نابيَت لةبيرمان بضيَت سةدام بةتةنيا ئةم عةقلَييةتة نيية، كيَ دةلَيَ حكوومةتي تازةي عيَراقي ئةمرِؤ رِؤذيَك لة رِؤذان ئةم عةقلَييةتةي لةلا نابيَت. كةس ناتوانيَ طرنتي ئةم شتة بكات، من ثيَم خؤشة ببيَتة دادطاي كردني عةقلَييةت دادطايي كردني ئةم كةلتوورة كة توندوتيذي و بةكارهيَناني زؤرترين هيَزي بةكارهيَناوة.

كوردستان نيَت/ ئايا دادطايي كردني سةدام بةثيَي ياسايي نيَو دةولَةتي (القانون الدولي) دةبيَت، ياخود بةثيَي ياساي عيَراقي دادطايي دةبيَت؟

و/ ئيشكاليَكي ياسايي لةم مةسةلةية هةية، من لة قؤناغي دروستبووني دادطا بةشداربووم هةر لة بةغداوة لةطةلأ نةتةوةيةكطرتووةكان لةطةلأ CPA لةطةلأ عيَراقييةكان لةطةلأ ئةنجوومةني حوكم لةطةلأ خؤمان، ضةند جؤرة بيرورِايةك هةبوو، خةلَكيَك هةبوو دةيويست بةثيَي دادطاي نيَودةولَةتي دادطايي بكريَت. زؤربةي عيَراقييةكان بيريان كردةوة ئةطةر ئاوابيَت دةبيَتة كةمايةتي بؤ سيادةي عيَراق، هةروةها دادطاي نيَو دةولَةتي زؤر دةكيَشيَ ئةمةش دةبيَتة سيستةميَكي ئيسراحةت بؤ سةدام بةئاساني دةتواني بةرطري لة خؤي بكات بةرِيَطايةكي ناشةرعي، هةروةها دةبيَتة هةلَمةتيَكي ئيعلاني بؤيان، جطة لةمةش بيرورِاي تريش هةبوو ئةويش دادطايي كردن عيَراقي و نيَودةولَةتي بيَت، بةلآم بيرورِايةكي تريش هةبوو كة دادطايي عيَراقي بكريَت، بةلآم دادطايةكة دةبيَتة دادطايةكي تايبةتي عيَراقي دادطاش ياسايي خؤي هةية لةسةر ئةساسي ثةنابردن بة دادطاي عيَراقي بةلآم بةبيَ حةسانةي كة تيايدا هةية وةكو حةسانةي سةرؤكي كؤمار و. . . هتد. هةنديَ جاريش دةتوانين ثةنا بؤ ياساي نيَودةولَةتي ببةين ئةطةر بؤشاييةكي ياسايي هةبيَت لة ياساي عيَراقي، بةلآم لةسةر ئةساسي (المحكمة المختصة لجرائم ضد الانسانية) ئةمةش تةنها سةدام و ئةواني لةطةلَينة ناطريَتةوة، بةلَكو كؤمةلَيَكي ترن زؤر خةلَك لة خؤي دةطريَتةوة، بةلآم ئةوة قؤناغي يةكةمة تاوةكو دادطا دةكةويَتة سةر ئيش و كارةكاني خؤي.

كوردستان نيَت/ تاوانةكاني سةدام زؤرن، بةثيَي ئةو هةموو تاوانانةش ئةطةر سةدام برِياري لة سيَدارةداني بؤ دةربضيَ برِيارةكة جيَ بةجيَ دةكريَت لة عيَراقدا؟

و/ بةتائكيد، ئةطةر برِيارةكة دةرضوو لة عيَراق جيَ بةجيَ دةكريَت بةشكليَكي تةواو.

كوردستان نيَت/ بةثيَي هةوالَةكاني راطةياندن طواية سةدام داواي لة ريَكخراوي خاضي سووري نيَودةولَةتي كردووة مافي ثةنابةريَتي لة ولآتي سويَد ياخود سويسرا وةربطريَ تا ضةند زانياريتان هةية؟ هةروةها دةنطؤي ئةوةش هةية سةدام و دارودةستةكةي بةشداري لة هةلَبذاردن دةكةن؟

و/ ئةوةي رِاستي بيَت تاوةكو ئيَستا ئةو زانياريانةي ثيَم طةيشتووة و لةلام هةية، نةمزانيووة داواي ثةنابةريَتي كردبيَت لة هيض ولآتيَك، ضونكة من لةطةلأ زؤربةي ئةوانةي سةداميان بينيووة دانيشتوومة و قسةم كردووة، بةلآم داواي طؤرِيني نامةي كردووة لةطةلأ خيَزانةكةي و مندالَةكاني ئةوةش مافي خؤيةتي. ئةوةي تايبةتيش بيَت بةهةلَبذاردن شتي وا نيية ضونكة هةركةسيَك تاواني هةبيَت بةثيَي ياساي هةلَبذاردن مافي نيية بةشدار ببيَت نة بةخؤي و نة ئةواني لةطةلأ ئةون برِياري كؤتايش بةدةست دادطاية.

كوردستان نيَت/ ئايا هةنطاوي عةمةلي نراوة كةوا سةدام ياخود عةلي كيمياوي لة هةلَةبجة دادطايي بكريَن، ضونكة خةلَكي كوردستان بةهيواي ئةوةن تاوانباراني ذةهري كيمياوي لة هةلَةبجة دادطايي بكريَن؟ هةروةها عةلي كيمياوي لة ئاخاوتنيَكيدا طوتيةتي نزار خةزةرجي تاواني ئةنفالي دذي كورد ئةنجام داوة؟

و/ ماوةيةك بةر لة ئيَستا نزار خةزةرجي كيَشةيةكي نيَودةولَةتي هةبوو لة دانيمارك، خؤي نزاريش عةلي حةسةن مةجيد تاوانبار دةكات، بةلآم دادطا دةتواني بزانيَ كيَ تاوانبارة و كيَ كيَية، بةلآم هةردووكيان لة كوردستان بووينة. نابيَ ئةوةشمان لةياد بضيَت كة بة سةدةها ديكؤميَنتمان لةبةر دةستة بة خةتي عةلي كيمياوي بةكاسييَت بة فليم بة دةنط و بةويَنة. ئةمة شتيَكي زؤر زؤر ضاكة بةلاي ئيَمة كاتيَك ئةوان لةسةر يةكتر شتيان ئاشكرا كردووة ليَرةدا بؤت رِوون دةبيَتةوة ئةو نيزامة ضةند نيزاميَكي هةش و نةيةكطرتوو و بيَ ئةخلاق بوون هةريةكة و ئةوي تر تاوانبار دةكات بؤ ئةوةي تاوانةكاني خؤي سووك بيَتةوة، ئةمةش بؤ دادطا ئاسانة ضونكة خؤيان تاوانيان لةسةر يةكتري ئاشكرا كردووة. ثيَويستة دادطايي كردني تاوانبارانيش ضةند دانيشتنيَكي بيَتة كوردستان تاوةكو ببيَتة ثةنديَك بؤ ئةو كةسانةي كة دذ بة كورد تاوانيان كردووة، هةروةها ببيَتة ثرؤسيسيَكي عيلاجي خةلَك، ئيَمة نابيَ لةبيرمان بضيَت لة كوردستان هةزاران دايك هةية ضاوةرِواني مندالَةكانيانن، هةزارةها مندالأ هةية لة ضاوةرِواني باوكييةتي كة سةدام بوويتة نةماني باوكي نةماني خوشكي، براي، دايكي، نةماني ثياوي ئةوةش ئةطةر عةلي حةسةن مةجيد بيَت يا هةر كةسيَكي تر بيَت دةبيَت دادطايي بكريَت، ئةمةش وةكو ضارةسةر دةبيَت بؤ كةسوكاري قوربانياني ئةو رذيَمة ئيَمةش لة هةولَي جددي و بةردةوام داين بؤ ئةم كارة.

كوردستان نيَت/ حكوومةتي عيَراقي هيضي كردووة بؤ قةرةبووي كةسوكاري شةهيداني كيمياوي و ئةنفال و بيَ سةروشويَنةكاني تري خةلَكي كوردستان؟

و/ تا ئيَستا نةيانكردووة، حكوومةتي عيَراقي دةستةيةكي داناوة بؤ بذاردنةوةي مولكايةتي لة كةركووك و لة ضةند ناوضةيةكي تر، هةروةها دةستةيةكي تريش بؤ بذاردنةوةي خةلَك ئةويش لة بةغدا كاري كردووة، بةلآم تاوةكو ئيَستا هيضي بؤ كوردستان نةكردووة. ئيَمة ئةم كيَشةية بةكيَشةي هةموو عيَراق دادةنيَين ضونكة كورد و توركمان و ئاشووري و كلدان و هةموو طةلةكاني عيَراقي تيَداية. ئيَمة ئيَستا خؤمان بةنيازين دةستةيةك دابمةزريَنين لة ثةرلةمان كة بةرطري لةم كيَشانة بكات و داواي ياسايي تؤمار بكات.

كوردستان نيَت/ ثاش ضةند رِؤذيَكي تر كؤنفرانسيَكي تايبةت بةدادطايي كردني سةدام و ثياواني دةكريَ لة تةلاري ثةرلةماني كوردستان، ئايا وةزارةتي مافي مرؤظ ضي بؤ ئةم كؤنفرانسة ئامادة كردووة؟

و/ ئيَمة بةخؤشحالَييةوة ليَذنةي ئامادةكاري ئةم كؤنفرانسةين، ئةوةش بةبيرورِاي من دةبيَتة يةكيَك لة كؤنفرانسة سةركةوتووةكان، لةبةرئةوةي هةردوو ئيدارة دةيكةن لة تةلاري ثةرلةماني كوردستان دةبيَت. ليَرةدا سةير دةكةين بزانين رِؤلَي ثةرلةمان لةم شتة ض دةبيَت هةروةها هةر شتيَك كؤكرايةوة لةبةردةمي طةلي كوردستان دابنيَين ئةمة كيَشةيةكي كورستانيية، هؤكاري سةرةكي ئةم كؤنفراسة ئةوةية طةرِان بةرةو ئاليةتي كار بؤ دادطا. رِؤلَي ثةرلةمان تيَدا ضي بيَت، ئايا ئيَمة ضيمان كردووة، ئيَمة وةك وةزارةت لةطةلأ برايةكانمان لة ئيدارةي سليَماني هةرضي ئةولةياتيَكمان هةية لةسةر ئةنفال و طؤرِة بةكؤمةلَةكان و تةعريب و كيمياباران و رِاثةريني 1991 و كيَشةي برا فةيلييةكان هةموويانمان دةستنيشان كردووة، تاوةكو سيستةميَك لةلاي خةلَك دروست بكةين و بزانين ئيَمة ئيش دةكةين بؤ ئةم كارة نةك ماناي ئةوةية هةر دانيشتووين ضاوةرِواني ئةوة ببين شتةك لة بةغدا بكريَت، هةروةها ثيَمان باشة ضونكة هةموو خةلَك بةشدارة، هةر كةسيَك لة كوردستان شتيَكي هةية ئيَمة بةخؤشحالَييةوة لة ثيَشوازي دةبين لةم ليَذنةية.

كوردستان نيَت/ هةر ضةندة ثرسيارةكةمان ثةيوةندي نة بة دادطايي كردني سةدامةوة هةية نة باسي دانيشتنةكةمانة، بةلآم بةر لة ضةند رِؤذيَك طروثيَك بةناوي طروثي تؤلَة لة ريَطاي ئةنتةرنيَتةوة بةياننامةيةكيان ئاراستةي خةلَكي كوردستان كردووة تيايدا هؤشداري دةداتة هةردوو حزبي دةسةلآت ئةطةر ئةو مةرجانةي كة بلآويان كردؤتةوة جيَ بةجيَ نةكةن ئةوا كاري تؤلَة دذي عةرةب دةست ثيَ دةكةن، هةر عةرةبيَك تةمةني لةسةرةوةي 17 سالآن بيَت رِوبةرِووي مردن دةبيَتةوة لة كوردستان؟

و/ من تةشجيعي شتيَكي وا ناكةم، بةلآم من زؤر دوو دلَم. من نزيكةي 14 سالأ لة تةمةني خؤم لة دراسةت كردني كيَشةي كورد بردؤتة سةر بةشكليَكي تةواو لة هةموو ثارضةكاني كوردستان تةركيزم كردووة، بةديراسةيةكي ئةكاديمي، خؤ منيش لة رِةحمي واقيعةكة دةرضوومة من ترسيَكيي طةورةم هةية ئيَستا لة عيَراق لةطةلأ كوردستاني عيَراق كة كيَشةي كورد لة قالبـي خؤي دةرضوو خةريكة بةرةو قالبيَكي تر دةرِوات بةداخةوة كيَشةي كورد بةرةو ئةو ئاراستة دةرِوات كة كيَشةكة ببيَتة كيَشةي كورد و عةرةب لة عيَراق ئةمةش نةك مةسئوليةتيَكي كوردة بةتةنيا بةلَكو مةسئوليةتي كورد و عةرةبة، بةلآم جاريَكي تر دةلَيَم بةداخةوة تةنيا ئيَمةي كورد هةولأ دةدةين ببينة (نخبة صامتة، الاكثرية صامتة) تا ئيَستا هيض لة عةرةبةكان دةنطيَكيان نيية وةكو ضؤن شتيَكي طرنط نةبيَت بةلايانةوة.

ئةطةر بيَيت و سةيري رِووداوةكاني ئةم هةفتةية بكةين من بة ئامار لةلام هةية نزيكةي 47 كةس تةنها لةنيَوان موسل و رِيَطاي بةغدا هاتوونةتة كوشتن تاوانةكانيان تةنها ئةوةندةية كة كوردن، من وا دةبينم ئةطةر كارةكة وا برِوات دةبيَت هةر كةسيَك لة ئيَمة دةنطيَكي هةبيَت، هةروةها حكوومةتي هةريَمي كوردستانيش دةبيَت بةفعلي شتيَك بكات بةرامبةر ئةو تاوانانةي كة دذي كورد دةكريَت، من ئةوة بةداخةوة دةلَيَم و تةمانةش دةكةم كة هةلَةبم ئةمةش نةك لة بةرذةوةنديي كورد نيية بةلَكو لة بةرذةوةندي هيض كةسيَك نيية، ئيَمة دةتوانين بةقةلَةميَك ميَذوو بطؤرِين، بةلآم ناتوانين جوطرافياي خؤمان بطؤرِين، بمانةويَت نةمانةويَت ئيَمة هةتا ئةطةر سةربةخؤش بين سنووريَكمان هةية لةطةلأ خةلَكاني تر، كؤمةلَيَكي زؤر كوردمان هةية نزيكةي يةك مليؤن دةبن لة بةغدا، نزيكةي 55% كورد هةية لة موسل، لة كةركووك زؤربةي زؤري دانيشتوانةكان كوردن. ئةطةر وابرِوات كورد بارودؤخي خراث دةبيَت بةلآم ئةمةش ماناي وا نيية ئيَمة بيَ دةنط بين ئيَمةي بيَ كار نابين هةولَيَكي ضاك دةدةين بؤ ضارةسةركردني.

كوردستان نيَت/ لة ضاوثيَكةوتنيَكي كةسوكاري شةهيداني زاخؤدا لة ذمارة 171ي رِؤذنامةي ميديا بلآوكراوةتةوة مامي دوو لة قوربانييةكان دةلَيَت: لة رِؤذي 12/9 ضوومة لاي ئةفسةريَكي ثؤليسي ناحيةي ئيسحاق سةر بةقةزاي بةلةد ثرسياري سيَ طةنجةكةم ليَ كرد: طوتيان شةوي رِابردوو لاي ئيَمة بوون ئةمرِؤ ضوونة موسلأ. دةلَيَت لة كاتي تةرمةكانيشمان هيَنايةوة شويَني كةلةثضة لة دةستيان دياربوو ئةمةش ماناي واية ئةو مةخفةرةي ثؤليس دةستي لةو كارة هةبووة؟ باشة ئةي بؤ بيَ دةنطن؟

و/ ئيَمة ناتوانين ئةو شتة بسةلميَنين، من لةطةلأ خيَزاني قوربانييةكان دانيشتووم، بةلآم من هاتوومة قةناعةتيَك ئةو مةخفةرةي ثؤليس دةستيَكي تيَدا هةية خةبةريان بةطروثةكة داوة، لةبةر ئةوة طروثةكة هاتوون لةويَ ئةوانيان بردووة. ئةمة جيَطاي تةحقيق و ليَكؤلَينةوةية، ثيَويستة ليَكؤلَينةوةي تيَدا بكريَت، با حكوومةتي عيَراقي تةحقيقي تيَدا بكات، ئيَمة بيَ دةنط نابين، بيَ فعليش نابين. ئيَمةش دةتوانين وةلآميان بدةينةوة، بةلآم ئيَمة نامانةويَ ئيشةكة بةرةو ئةو ئاراستةية ببةين، هةرضةندة ئةمة لة دةرةوةي ئيشةكاني ئيَمةية ئيشةكاني ئيَمة مافي مرؤظة، بةلآم مافي مرؤظ مافي طةلة ثيَش مافي مرؤظ ماناي مافي مرؤظ مافي نةتةوةيي طةلي كوردة ئةطةر خةلَكيَك بيَت و ئةو مافة لةسةر ئةساسي ئةوةي كوردة بيخوات وابزانم طةلي كورديش فيَرة ئةوة نيية مافةكاني بخوريَت بيَ دةنط ببيَت و بةرطةي ئةوةش ناطري بيَ دةنط ببـيَ و بيَ دةنطيش نابيَ و ناشبـيَ قورباني جاريَك و دووجار و سيَ جار سؤز و عاتيفة و ليَبوردني بةرامبةر بة جةلاد بكات.

 

info@kurdistannet.org

ضاثيكة

كاتي بلآوكردنةوة 

www.kurdistannet.org

Hit Counter